SAVAŞ ALGORİTMALARI: ULUSLARARASI İNSANCIL HUKUK BAĞLAMINDA YAPAY ZEKA DESTEKLİ OTONOM SİLAH SİSTEMLERİ İLE HEDEF ALMA UYGULAMALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ


Manti N. P.

III. Bilsel Gordion Bilimsel Araştırmalar Kongresi, Ankara, Türkiye, 6 - 07 Temmuz 2024, cilt.1, ss.362-377

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Cilt numarası: 1
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.362-377
  • İstanbul Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Yeni teknolojilerle desteklenen otonom silah sistemlerinin kullanım alanları ve yöntemleri genişledikçe,
Uluslararası İnsancıl Hukuk’ta bu başlığa ilişkin tartışmalar da hız kazanmaktadır.
Otonom silah sistemleri, uluslararası insancıl hukuka uygun kullanıma elverişli ve Milletlerarası Hukuk
bakımından açık şekilde tanımlanabilen silah teknolojileridir. Bununla birlikte, Ukrayna-Rusya Savaşı ve yakın
dönemde Ekim 2023’te İsrail’in Gazze’de başlattığı saldırılar, yapay zeka destekli hedef alma yeteneğine sahip
otonom silahları tartışmaya açmıştır. Söz konusu çatışmalar, insancıllık ve askeri gereklilik ilkelerinin soyut ve
etkisiz bırakıldığını gösterirken, ayrım gözetme ve orantılılık ilkelerinin sivillerin korunmasındaki merkezi
değerini vurgulamaktadır.
Yeni teknolojilerin kullanımının ne şekilde düzenlenebileceği konusunda anlaşmaya varılamaması
halinde ve(ya) böyle bir anlaşmanın yokluğunda en iyi yaklaşımların neler olabileceği, otonom silahların
kullanımını Uluslararası İnsancıl Hukuk ilkeleri merceğinden ne şekilde değerlendirebileceğimiz önem
kazanmaktadır. Bir yandan, otonom silahların ayrım gözetme, orantılılık ve önlem alma ilkeleri ile uygulama
uyumluluğunu değerlendirirken, yapay zeka vb. teknolojilerin halihazırda yeterince gelişmiş olmadığı ve
bağlamsal farkındalık eksikliği nedeniyle uygulamada temel ilkelere uyum sağlanamadığı unutulmamalıdır.
Bununla birlikte savaş alanında yaşadığımız teknolojik dönüşüm, otonom silah sistemlerinin, Uluslararası
İnsancıl Hukuk’un normatif gerekliliklerine daha sıkı bir şekilde uymasını mümkün kılabilecektir.
Bu çalışma, özellikle hava savaşı ve hedef alma hukukunu düzenleyen normlar çerçevesinde belirtilen
yapay zeka destekli otonom silah sistemleri ile hedef almanın uluslararası insancıl hukuka uyumuna ilişkin
tartışmaları çözümlemeyi amaçlamaktadır.
Anahtar Kelimeler: yapay zeka, hedef alma, otonom silah sistemleri, silahlı çatışmalar hukuku, hava
savaşı
ABSTRACT
While the uses and methods of using autonomous weapons supported with emerging technologies
expanding, the discussions surrounding their compliance with the principles of International Humanitarian Law
(IHL) are also gaining momentum.
Autonomous weapon systems are suitable technologies for uses in accordance with international
humanitarian law and can be defined clearly in terms of International Law. However, the Ukraine-Russia War
and the recent attacks launched by Israel in Gaza since October 2023 have brought a new dimension to the
discussions surrounding the targeting practices with AI supported autonomous weapon systems, showing that
the principles of humanity and military necessity are rendered abstract and ineffective as to the matters in
question, it emphasizes the central value of the principles of discrimination and proportionality to protect
civilians.
In the absence of any agreement on the best integration of new technologies to the battlefield and/or on
how to mitigate their effects, the evaluation of integration of emerging technologies to autonomous weapons
systems through the lens of humanitarian law rules become important. On the one hand, while evaluating the
discrimination, consistency and prevention policies of autonomous weapons and their implementation
compatibility, artificial intelligence, etc. It should not be forgotten that compliance with the basic principles
cannot be achieved due to the technologies not being developed enough and the lack of connectivity weakness.
However, technological management on the battlefield may enable autonomous weapon acquisition to comply
more strictly with the normative requirements of international humanitarian law.
This study aims to analyse the debates, especially within the framework of the norms regulating air
warfare and targeting.
Keywords: Artificial Intelligence (AI), Targeting, autonomous Weapon Systems, LOAC, Air Warfare