Kollajen, ileri biyomedikal teknolojilerde faydalı amaçlar için yaygın olarak kullanılan bir biyopolimerdir. Özellikle memeli kollajeninin zor ekstraksiyon süreci, yüksek maliyeti ve patolojik risklerinden dolayı son yıllarda kollajen kaynağı olarak deniz organizmaları büyük ilgi görmektedir. Balıkçılıkta, her yıl toplam av ağırlığının ortalama %50’si atık olarak, değerlendirilmeden denize bırakılmaktadır. Bununla birlikte, deri, kemik, yüzgeç ve pul gibi atık materyal olarak adlandırılan deniz yan ürünleri ekstrakte edilebilen ve biyoaktif peptitleri oluşturmak üzere enzimatik olarak hidrolize edilebilen iyi bir kollajen kaynağıdır. Balık yan ürünlerinin kollajen kaynakları olarak değerlendirilme durumu, balık kollajeni ekstraksiyonunu sürdürülebilir kılmaktadır. Akdeniz ve Karadeniz'de bulunan Dasyatidae familyasına ait bir tür olan Dasyatis pastinaca, kollajen ve diğer proteinler bakımından zengin olan kalın bir deriye sahiptir. Bu çalışmada amaç, D. pastinaca derisinden elde edilen kollajenin karakterizasyonu ve etkilerini ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda, Karadeniz’den elde edilen D. pastinaca türü derisinden asit ekstraksiyonu yöntemiyle izole edilen kollajen SDS-PAGE, termogravimetrik (TGA) ve SEM analizi ile değerlendirilmiştir. SDS-PAGE, izole edilen kollajenin Tip I kollajen olduğunu ve üçlü sarmal yapısını koruduğunu doğrulamaktadır. Kollajenin 3T3 fibroblast hücrelerinin proliferasyonu üzerindeki etkisini belirlemek için MTT testi yapılmıştır. Ek olarak kollajenin fibroblast hücrelerinin göçü üzerindeki etkisi yara iyileşme testi yapılarak analiz edilmiştir. Bulgular, farklı dozlarda uygulanan kollajenin 3T3 hücrelerinde 24 ve 48 saatte sitotoksik etkiye sebep olmadığını ve proliferasyonun olmadığı dozda hücre göçünü arttırdığını ortaya koymaktadır. Sonuçlarımız, D. pastinaca derisinden elde edilen kollajenin iyi bir biyolojik aktiviteye sahip olduğunu ve tıbbi biyomalzeme, kozmetik, doku mühendisliği gibi alanlarda kullanılmak üzere umut vaat edici bir potansiyele sahip olduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler: Balık derisi, Biyomateryal, Iskarta Av, Marin kollajen, Vatoz türleri