Akademik Veri Yönetim Sistemi
Yakın Doğu Üniversitesi İslam Tetkikleri Merkezi dergisi (Online), cilt.5, sa.1, ss.57-84, 2019 (Hakemli Dergi)
Mu‘tezile’nin Bağdat ekolüne mensup bir kelâm bilgini olan Kâ‘bî, Basra ve Bağdat gibi ilim merkezlerinde bulunduktan sonra bir süre Horasan’da yaşamıştır. Mu‘tezile içinde reislik derecesine ulaşan Kâ‘bî, bir misyon gereği Horasan’a gitmiş ve bölgede Mu‘tezilî görüşlerin yayılmasını sağlamıştır. Bu yüzden özelde Ka‘bî’nin, genelde Mu‘tezile’nin kelâmî görüşleri İmam Mâtürîdî tarafından eleştiriye tabi tutulmuştur. Öte yandan Kâ‘bî’nin kaleme aldığı birçok eser arasından en önemlisi olan Kitâbu’l-maḳālât, Eş‘arî’nin Maḳālât’ının da kaynakları arasında yer almıştır. Esasında müstakil bir eser olan, fakat daha sonra Ka‘bî tarafından Kitâbu’l-maḳālât’ın beşinci bölümü yapılan ‘Uyûnü’l-mesâʾil ve’l-cevâbât isimli eseri, kelâmî polemiklere yer verdiği önemli bir eseridir. Ağırlıklı olarak varlık konusunu ele alan bu eser, bilgi ve sıfat konularını da ihtiva etmektedir Burada Kâ‘bî, sıfat anlayışının çerçevesini ortaya koyarak tevhîd algısını ve bununla ilgili delilleri açıklamaktadır. Bu makalede genel olarak Kâ‘bî’nin kelâmî yöntemi, temel görüşleri ve Mu‘tezile içindeki rolü ele alınmış, özelde ise tevhîd ilkesi hakkındaki düşünceleri ‘Uyûnü
Al-Ka‘bī is a theologian of the Baghdad Muʿtazila School, who lived mostly in Khorasan after being in the scholarly circles of Basra and Baghdad. Being one of the eminent scholars of Mu‘tazila, he travelled to Khorasan as a mission to spread theMu‘tazilī views in the region. For, al-Māturīdī’s general criticism on the Mu‘tazila usually targets al-Ka‘bī. On the other hand, the most important work of al-Kaʿbīamong many, Kitāb al-Maqālāt, was also among the sources ofal-Ash‘arī’s Maqālāt. Authored primarily as a separate work, ‘Uyūn al-masā’ilwa’ljawābāt is on the theological polemics that soon incorporated as the fifth chapter of his Kitāb al-Maqālāt. Though it mainly holdsdiscussions on existence, it also includes different topics on knowledge and divine attributes. In his work, al-Ka‘bī examines the Mu‘tazila perception of tawhid by framing the understanding on divine attributes and explaining his proofs on it. In this article, al-Ka‘bī’s method of Kalām in general, his principal views and his role in the Mu‘tazila have been taken into account and his elaboration of the tawhid principle has been.