Çatışma Yönetimi, Çatışma Çözümü ve Karar Verme Süreci Ekseninde Arabuluculuğa Psikolojik Yaklaşımlar


Özmumcu S.

ISTANBUL HUKUK MECMUASI, cilt.82, sa.5, ss.163-205, 2024 (ESCI)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 82 Sayı: 5
  • Basım Tarihi: 2024
  • Doi Numarası: 10.26650/mecmua.2024.82.1.006
  • Dergi Adı: ISTANBUL HUKUK MECMUASI
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Emerging Sources Citation Index (ESCI)
  • Sayfa Sayıları: ss.163-205
  • İstanbul Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Çatışma, insanların etkileşim ve iletişim içinde bulunduğu toplumsal yaşamın kaçınılmaz bir parçasıdır. Zira insan var olduğundan bu yana farklı bireyler ile iletişim içinde olan sosyal bir varlıktır. Bu sebeple bireyler arasında bu etkileşim ve iletişim olduğu sürece, insanlar farklı nedenlerden dolayı çatışma içine girmiştir. Çalışma konumuz itibariyle, bireylerin çeşitli sebeplerden dolayı hukuki meselelerden kaynaklanan uyuşmazlıklarının çatışma yönetimi ve çatışma çözümü yöntemleri ile barışçıl bir şekilde çözüme kavuşturulmasının yollarından biri de “arabuluculuk” olmuştur. Türk hukukunda 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu ile hukuk sistemimize dahil olan arabuluculuk kurumu ile anlaşmazlığın tarafları arasında, özel hukuktan kaynaklanan uyuşmazlıkların (ihtiyari veya mecburi) yargı yoluna gidilmeden önce arabuluculuk yoluyla çözümü amaçlanmaktadır. Arabuluculuk kurumunun ilk planda hukuk temelli görünümüne rağmen, incelemeye konu edildikçe diğer başka disiplinler ile de yakından ilişkili olduğu görülmektedir. Arabuluculuk, dava prosedüründe karşımıza çıkan taraf dilekçeleri üzerinden cereyan eden bir muhakeme değildir. Arabuluculuğun özü, çatışan ve uyuşmazlık içine düşen tarafların çatışmalarını analiz etmek için onları dinlemek, anlamak bir başka ifade ile çatışma içinde olan insanı tanımak olgusuna dayanmaktadır. Buna bağlı olarak, arabuluculuk müzakereleri sırasında, çeşitli nedenlerden ötürü öfke, gerginlik, kaygı, hayal kırıklığı ve benzeri duygu durumlarını yaşayan uyuşmazlık taraflarının, böyle bir anda beyin yapılarının nasıl işlediğini, hangi duyguların onları tetiklediğini, hangi nörolojik ve psikolojik etkiler altında kaldıklarını, çatışmayı yönetebilmek için arabulucunun görebilmesi ve bu durumu kontrol edebilmesi gerekmektedir