Klasik Türk edebiyatında Yunan Roma mitolojisinin izini sürmek: (Rişte-i Ömr) Ömür İpi örneği


Creative Commons License

Alpaydın B.

RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, sa.19, ss.532-544, 2020 (Hakemli Dergi)

Özet

Öz

Türklerin Anadolu’yu fethederek yerleşmesinden önce bu coğrafyada farklı kültürlerin farklı medeniyetlerin yaşadığı, bilinen bir gerçektir. Anadolu’nun fethiyle birlikte daha önce burada bulunan halkların önemli bir kısmı da yerlerini terk edip başka coğrafyalara gitmemişlerdir. Dolayısıyla Türklerin daha önce ikamet eden bu insanlarla uzun yıllar iç içe yaşadığı söylenebilir. Yunanlılar, Romalılar da bu halklardan sadece bir kısmıdır. Türklerin Anadolu’da, Avrupa’da Yunanlılar ve Romalılarla uzun yıllar iç içe yaşaması onların kültürlerinden, mitolojilerinden İranlılar, Araplar kadar olmasa da etkilendiklerini göstermektedir. Klasik Türk edebiyatında sevgilinin saçının yer yer yılana benzetilmesi Yunan mitolojisindeki Medusa’nın saçlarının da yılan şeklinde olması bu durumu örneklendirecektir. Bununla birlikte Mevlânâ Celaleddin-i Rumî, Ahmed Paşa’nın Rumca yazdıkları şiirler de Türk şâirlerin batılı kaynaklardan tamamen bigâne olmadıklarını ortaya koymaktadır.

Bu makalede Yunan ve Roma mitolojisinde kader tanrıçaları olarak bilinen üç kız kardeş Moiralar hakkında bilgi verildikten sonra bunların klasik Türk edebiyatında dolaylı olarak nasıl yer aldıkları üzerinde durulacaktır.

                Anahtar Kelimeler: Yunan ve Roma Mitolojisi, Moira, Kader Tanrıçaları, Üç Kızkardeş, Ömür İpi, Klasik Türk Edebiyatı.

Abstract

It is wholly acknowledged that prior to the Turks’ conquest of Anatolia, this land was inhabited by diverse cultures and civilizations. Following its conquest, however, large segments of the various populations living in Anatolia continued to reside in their native homelands, indicating that the Turks lived together with these indigenous cultures for centuries. Greeks and Romans made up only one aspect of these various cultures. Although nowhere near as pervasive as their Persian and Arab counterparts, the cultures and mythologies of both the Greeks and Romans are discernible in Turkish culture, which is only natural after having shared the same homeland for many years in Anatolia and Europe. One such example is the occasional likening of a beloved’s hair to snakes in classical Turkish literature, reminiscent of Medusa’s own snake-like hair in Greek mythology. Indeed, the poems written in Greek by Mawlānā Jalāl al-Dīn Rūmī and Ahmed Pasha demonstrate that Turkish poets were not complete strangers to Western sources.

After providing information about the three Moirai sisters known as the goddesses of fate in Greek and Roman mythology, this article will move on to address how they indirectly appear in classical Turkish literature.

Key Words: Greek and Roman Mythology, Moirai, Goddesses of Fate, Three Sisters, Thread of Life, Classical Turkish Literature.