The Legal Situation of Muqata'a and Ijaratayn Foundations as an Economic Institution in Turkish Law


İnce M.

III. Uluslararası Lisansüstü Öğrenci Sempozyumu, İstanbul, Turkey, 8 - 09 October 2022, (Unpublished)

  • Publication Type: Conference Paper / Unpublished
  • City: İstanbul
  • Country: Turkey
  • Istanbul University Affiliated: Yes

Abstract

İslam hukukunda vakıf, belirli bir mal varlığının bir amaca ebedi bir şekilde tahsis edildiği dini mahiyete sahip bir kurum olarak tasavvur edilmiştir. Vakıflar ebedi olarak kabul edildiği için vakıfların sona ermesi veya tasfiyesi de söz konusu olmamaktadır. Bunun bir sonucu olarak zarara uğrayan veya hasar alan vakıf mallarının tekrar kullanıma kazandırılması ve vakıf varlığının devam ettirilebilmesi için icareteyn ve mukataa usulleri geliştirilmiştir. Osmanlı devletinde oldukça yaygın olan bu iki vakıf türü 1926 tarihli Türk Medeni Kanun’un getirdiği vakıf ve mülkiyet anlayışı bakımından problemli olarak gösterilmiştir. 864 sayılı Kanunu Medeninin Sureti Mer’iyet ve Şekli Tatbiki Hakkında Kanunun 8’inci maddesinin ikinci fıkrasında 1926 öncesinde kurulan vakıflar için ayrı bir tatbik kanunu düzenleneceği belirtilmiştir. Bu doğrultuda Osmanlı’dan kalan vakıfları düzenlemek adına 1935 tarihli 2762 sayılı Vakıflar Kanunu yürürlüğe konulmuştur. 864 sayılı kanunda her ne kadar eski vakıflar için eski hukukun tatbiki niteliğinde bir kanun çıkarılacağı belirtilse de 2762 sayılı Vakıflar Kanunu, 1926 tarihli Türk Medeni Kanun’un getirdiği anlayış üzerine inşa edilmiştir. Mukataalı ve icareteynli vakıflar da yine bu anlayış üzerine düzenlenmiştir. Bu sunumda mukataalı ve icareteynli vakıfların Türk hukukundaki durumu hukuki ve tarihsel açıdan incelenecektir.