Akademik Veri Yönetim Sistemi
26. ULUSAL ELEKTRON MİKROSKOPİ KONGRESİ, Eskişehir, Türkiye, 21 - 23 Eylül 2023, ss.77
Pestisitler özellikle tarım faaliyetlerinde zararlı haşereleri yok etmek amacıyla kullanılmaktadır. Pestisitlere
maruz kalmak özellikle testis gibi üreme organları dahil birçok dokuda hasara yol açabilmektedir.
Pestisitlerin yarattığı oksidatif stresi ve doku hasarını önlemek için çeşitli antioksidanların kullanımı söz
konusudur. Diyetle alınan antioksidanlardan pentasiklik bir triterpenoid olan lupeol, birçok meyve ve
sebzelerin yapısında bulunmaktadır. Çalışmamızın amacı organofosforlu pestisitlerden olan malathion ve
klorprifoz ile triazol grubu fungusit olan tebukonazol’ün Wistar albino ratlar üzerindeki hasarı ve lupeolün
tedavi edici özelliklerini ortaya koymaktır. Organofosforlu pestisitler toksisitesini asetilkolinesteraz
enzimini inhibe ederek göstermektedir. Triazol grubu fungusitlerde mantarlardaki sterol biyosentezini
engelleyerek etkisini göstermektedir. Çalışmamızda ratlar her grupta 7 birey olacak şekilde rastgele 9
gruba ayrılmıştır. Gruplar ve verilen dozlar; kontrol, mısır yağı, lupeol (20 mg/kg), malathion (50 mg/kg),
klorprifoz (10 mg/kg), tebukonazol (ilk 4 gün 50 mg/kg ve son 4 gün 25 mg/kg), malathion+lupeol (50+ 20
mg/kg), klorprifoz + lupeol (10+20 mg/kg) ve tebukonazol + lupeol ((50 ve 25) + 20 mg/kg) şeklindedir.
Bütün maddeler 10 günde 8 kere olacak şekilde gavaj yoluyla ve mısır yağında çözülerek verilmiştir. 10
gün sonra disekte edilen ratlardan testis dokusu histolojik ve biyokimyasal incelemeler için çıkarılmıştır.
İncelemeler sonunda pestisit gruplarına ait testis dokularının seminifer tübüllerinde histolojik hasarın
artığı gözlenmiştir. Biyokimyasal incelemeler sonucunda testis dokusunda oksidatif hasar parametrelerin
(lipid peroksidaz, reaktif oksijen türleri, oksidatif stres indeksi) arttığı ve antioksidan parametlerin de
(süper oksit dismutaz, glutatyon, katalaz) azaldığı görülmektedir. Fakat pestisitle birlikte lupeol verilen
grupların hepsinde hem histolojik hasarda hem de biyokimyasal değerlerde düzelme olduğu görülmüştür.
Çalışmamızın sonuçlarına göre lupeolün, pestisitlerin testis dokusunda meydana getirdiği oksidatif stresi
ve hasarı azaltarak koruyucu/iyileştirici role sahip etkili bir antioksidan olduğu söylenebilir.