Akademik Veri Yönetim Sistemi
The Journal of Academic Social Science , sa.Ocak, ss.24-60, 2025 (Hakemli Dergi)
ÖZ
Küçük ve orta
ölçekli işletmeler (KOBİ'ler), hem sayıları hem de temel makroekonomik
göstergelerdeki payları açısından Türk ekonomisinde kritik bir rol
oynamaktadır. 2022 verilerine göre, Türkiye'deki 3,8 milyon işletmenin %99,8’i,
250’den az çalışanı olan KOBİ’lerden oluşmaktadır. Ayrıca, bu KOBİ'lerin
%94,1'i, 10’dan az çalışanı olan mikro işletme kategorisine girmektedir.
KOBİ'ler, toplam üretimin %54,0'ına, istihdamın %73,3'üne ve ihracatın
%58,4'üne katkıda bulunmaktadır.
Bu çalışma,
Avrupa Komisyonu tarafından belirlenen göstergeler doğrultusunda Türkiye’deki
küçük ve orta ölçekli işletmelerin (KOBİ) çevreye ve sürdürülebilirliğe
katkısını, seçilmiş ülkelerle karşılaştırarak incelemeyi amaçlamaktadır.
Bu göstergeler
ışığında, Türkiye, kaynak verimliliği önlemlerini uygulayan ve bu tür
faaliyetler için kamu desteğinden yararlanan KOBİ’lerin oranı açısından Avrupa
Birliği ortalamasıyla uyumlu veya bu ortalamanın üzerindedir. Ancak, yeşil ürün
veya hizmet sunan KOBİ oranında AB ortalamasının oldukça gerisinde kalmaktadır.
Almanya ve
Hollanda, Avrupa Birliği'nde "çevre"
ilkesi açısından en iyi performans gösteren ülkeler arasındadır. Kaynak
verimliliği önlemlerini uygulayan KOBİ'lerin en yüksek oranına sahiptirler.
Ayrıca, yeşil ürün ve hizmet sunan küçük ve orta ölçekli işletmelerin oranı
bakımından da AB ortalamasının oldukça üzerinde performans sergilemektedirler.
Almanya ve
Hollanda’nın Avrupa Birliği içinde, "çevre" ilkesi üzerindeki güçlü
performansı büyük ölçüde güçlü politika önlemleri ve önemli kamu desteğiyle
sağlanmaktadır. Almanya'nın Enerji
Dönüşüm Planı (Energiewende), enerji sektöründe büyük bir yeniden yapılanma
başlatmış ve yenilenebilir enerji kaynaklarını ön plana çıkarmıştır. Öte
yandan, Hollanda, Avrupa’da kapsamlı bir döngüsel ekonomi stratejisi başlatan
ilk ülkedir ve 2050 yılına kadar Avrupa’nın tamamen döngüsel ilk ekonomisi
olmayı hedeflemektedir.
Türkiye ise
kaynak verimliliği ve döngüsel ekonomi için henüz kapsamlı bir ulusal strateji,
eylem planı veya yol haritasını uygulamaya koymamıştır.
Anahtar Kelimeler: Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler
(KOBİ), Çevre, Kaynak Verimliliği Önlemleri, Yeşil Ürün ve Hizmetler, Döngüsel
Ekonomi.