Yaltkaya’nın “Bâtınîlik Tarihi” Makalesi (Tahlil, Değerlendirme Ve Neşir)

Creative Commons License

Bulut H. İ.

e-Makalat Mezhep Araştırmaları Dergisi, cilt.11, sa.2, ss.223-270, 2018 (Hakemli Dergi)

Özet

Osmanlı’nın son döneminde yetişen ve Cumhuriyetin ilk yıllarında önemli vazifelerde bulunan Mehmet Şerefettin Yaltkaya, hem Darulfünun İlahiyat Fakültesinde hocalık yapmış hem de Diyanet İşleri Başkanlığı görevini ifa etmiştir. Bir müderris olarak özellikle Kelam İlmi ve İslam Mezhepleri Tarihi sahasında özgün araştırmalar yayımlamış ve önemli çeviriler neşretmiştir. Çalışmalarının önemli bir kısmı 1928 yılı öncesine aittir, yani eski harflerle neşredilmiştir. Bu çalışmaların günümüz Türkçesine kazandırılması bir ihtiyaçtır. Biz, Yaltkaya'nın 1928 yılında Osmanlıca neşrettiği "Batınilik Tarihi" adlı makalesini latinize edip tahlil ve değerlendirmesini yapmak suretiyle günümüz okuyucusuna kazandırmak istedik. Bu makalesinde o, Batıniyye’nin tarihini konu edinmiş; meseleyi Sâbiîlik ve Mecûsîlikten başlatmak suretiyle kökenini açıklamaya çalışmıştır. İslam dünyasında Batıniliğin ilk defa Ebü’l-Hattab Esedî tarafından temsil edildiğini belirten yazar, bunların felsefelerini de izah etmiştir. Yaltkaya makaleyi Hasan Sabbâh dönemiyle sınırlandırmıştır.

Mehmet Şerefettin Yaltkaya is a sci-entist who grew up in the last period of the Ottoman Empire and who hasimportant duties in the first years of the Republic. He has taught at the Faculty of Divinity in Darulfün and has served as the Presidency of Reli-gious Affairs. As a professor, he pub-lished original research on the his-tory of Kelam Science and History of Islamic Sects and significant trans-lations have been published. An im-portant part of the works which he wrote, belongs to the case before the revolution, ie, it is published in an-cient letters. It is a necessity to gain these works to contemporary Tur-kish.Yaltkaya published this article in 1928. We want to latinize and analysis and evaluation the artictle. İn this article, he has studied the history of Batiniyya, and their beliefs and historical personalities. The author explained that Abu’l-Khattâb is thefirst batinist of the Islamic world. The article is limited to Hasan Sabbâh period.