Research Information System
Other, pp.1-13, 2015
Prof. Dr. Celal ŞİMŞEK
Laodikeia Kazı Başkanı
LAODIKEIA
Laodikeia,
Denizli İlinin 6 km kuzeyinde, Eskihisar, Goncalı, Bozburun Mahalleleri (eski köyler)
sınırları içinde yer alır. Verimli Lykos Ovası’ndaki Laodikeia; kuzeydoğusunda
Lykos (Çürüksu), güneydoğusunda Kadmos (Gökpınar) ve kuzeybatısında Asopos
(Gümüşçay-Goncalı Deresi) olmak üzere üç tarafı ırmaklarla çevrili yüksek bir
platform üzerinde kurulmuştur. Hellenistik kent, M.Ö. 3. yy.ın ortalarında
Seleukos Kralı II. Antiokhos tarafından karısı Laodike adına kurulmuştur. M.Ö.
130/129 yılında ise bölge tamamen Roma’ya bağlanmıştır. Her dönemde depremlerle
yıkılan ve tekrar ayağa kaldırılan kent, İmparator Focas (M.S. 602–610)
Dönemi’nde meydana gelen büyük deprem sonrasında terk edilerek Salbakos’un (Babadağ)
kuzey yamaçlarına Denizli-Kaleiçi ve Hisarköy’e taşınmıştır. Anadolu’nun 7
kilisesinden birine sahip olan kent, Erken Bizans Dönemi’nde metropolitlik
seviyesinde dini bir merkez haline gelmiştir. Laodikeia’da yapılan kazı
çalışmaları, Erken Kalkolitik Dönem (Bakır Çağı)’den (M.Ö. 5500), M.S. 7. yy.a
kadar kesintisiz yerleşimlerin varlığını ortaya koymuştur. Kent sırasıyla önce Rhoas,
sonra Diospolis (Zeus Kenti) ve en son olarak da Laodikeia adlarını almıştır.
Kentin
en önemli gelir kaynağı yolların kavşak noktasında olması nedeniyle ticarettir.
Bunun başında da tekstil ticareti gelir. Bunun yanında mermer, hububat ve canlı
hayvan ticareti de kente önemli gelirler sağlamıştır.
Kent,
birbirini dik açılarla kesen ana caddeler ve ara sokaklardan oluşan, hippodamik
(ızgara) planlı olarak düzenlenmiştir. Yaklaşık 5km²lik alana yayılan
Laodikeia’nın önemli ve günümüze kadar gelebilen yapıları içinde; Anadolu’nun
en büyük stadyumunu (285x70m), 2 tiyatrosunu, 4 hamam kompleksini, 5 agorasını,
5 nymphaeum’unu, 2 anıtsal giriş kapısını, bouleuterion’unu, tapınaklarını,
kiliselerini ve anıtsal caddelerini sayabiliriz. Kentin dört tarafını ise
nekropol (mezarlık) alanları çevirir.