Akademik Veri Yönetim Sistemi
58. Ulusal Diyabet Metabolizma ve Beslenme Hastalıkları , Antalya, Türkiye, 11 - 15 Mayıs 2022, ss.238-239
GİRİŞ VE AMAÇ: COVID-19 ile ilişkili diyabetin prevalansı, eşlik eden kronik hastalığı
olanlarda diyabet gelişimine yatkınlığın artışı sonucu olabileceği gibi COVID-19’a özgü bir
takım mekanizmaların metabolizmayı etkilemesi nedeniyle de ortaya çıkabilmektedir. COVID19’lu kişilerde yeni başlangıçlı diyabet gelişiminde inflamasyon ve bunun neden olduğu
insülin direnci sonucu glukoz kullanımının bozulması, insülin sekresyonundaki bozukluklar,
stres hiperglisemisi, immobilizasyon, kas kaybı, sitokin artışı, SARS-CoV-2 virüsünün ACE2
reseptörü yoluyla β-hücre hasarı oluşturması gibi birbiriyle ilişkili çok sayıda etiyolojik faktör
sorumlu tutulabilmektedir. Bu çalışmada pandemi dönemi öncesinde diabetes mellitus (DM)
tanısı konan hastalar ile pandemi sonrasında yeni tanı konan diyabet vakalarının klinik
özellikleri arasındaki farkların değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
YÖNTEM: Mart 2018 ile Mart 2022 tarihleri arasında diyabet polikliniğimize başvuran 2730
hastanın dosyası retrospektif olarak incelendi, gestasyonel diabetes mellitus tanılı hastalar
(n:779) dışlandı. Yeni tanı konan Tip 2 DM (n:243) ve otoimmun zeminli DM [Tip 1 DM (n:35) ve
Erişkinde latent otoimmun diyabet (LADA) (n:18)] tanılı hastalar (n:296) çalışmaya dahil edildi.
Ülkemizdeki pandemi başlangıç tarihi olan 20 Mart 2020 tarihi baz alınarak pandemi öncesi
Grup 1 (PreCOV; n:162) ve sonrası Grup 2 (PostCOV; n:134) olarak iki gruba ayrıldı. Gruplar
arasındaki demografik veriler, klinik ve laboratuvar özellikler karşılaştırıldı. Pandemi öncesi ve
sonrasında diyabet polikliniğimize başvuran hastalardaki yeni tanı diyabet oranları karşılaştırıldı.
Pandemi döneminde yeni tanı konan diyabet hastalarımızın tanı öncesi COVID-19 enfeksiyonu
veya aşı öyküleri sorgulandı.
BULGULAR: Grup 1’deki 1323 diyabetik hastanın 162’si (%12.2), Grup 2’deki 628 diyabetik
hastanın 171’i (%27.2) yeni tanı diyabetti. Grup 1 ve 2 arasında yaş, cinsiyet, diyabet tipleri,
HbA1c ve eşlik eden komorbiditeler açısından anlamlı fark görülmedi (Tablo 1). COVID-19
enfeksiyonu veya aşısı sonrasında DM tanısı konan hastalarımızın klinik ve laboratuvar verileri
dökümante edildi (Tablo 2 ve Tablo 3). Aşı sonrasında ortaya çıkan diyabetin gelişme süresi
COVID-19 enfeksiyonu sonrası ortaya çıkan diyabete göre daha kısaydı ( 103.9 gün ve 192.8
gün; p=.001)
TARTIŞMA VE SONUÇ: Yeni tanı konan diyabet oranlarının pandemi sonrası dönemde 2.2
kat daha fazla olduğu, ancak klinik prezentasyon şekilleri, diyabet tipleri, ve tedavi yöntemleri
arasında belirgin bir farklılık olmadığı görülmüştür. Diyabetin COVID-19 enfeksiyonu ya da
aşısı sonrası gelişmiş olmasının klinik özellikler üzerine etkisi izlenmemiştir.