türk toraks derneği 26. yıllık ulusal kongresi, Antalya, Turkey, 9 - 13 May 2023, pp.130
GİRİŞ
VE AMAÇ: Uzamış Coronavirüs 2019 (COVİD-19) ilk semptomların
başlamasından sonra 12 haftadan uzun süren semptomların varlığı olarak
tanımlanmaktadır. COVİD-19 enfeksiyonun uzun dönem
komplikasyonları arasında akciğer hasarı ve pulmoner fibrozis (PF) yer
almaktadır. Çalışmamızda, COVİD-19 sonrası uzun dönem takiplerinde PF gelişen
olgularda antifibrotik tedavinin etkinliğini araştırmak amaçlanmıştır.
YÖNTEM: Çalışmaya
COVİD-19 pnömonisi tanısından üç ay sonra çekilen toraks bilgisayarlı
tomografisinde (BT) PF bulguları olan ve en az 30 gün süreyle steroid alan olgular
dahil edildi. Demografik özellikler, ek hastalıklar, hastane yatışı
ile steroid tedavisi süresi, dispne şiddeti (Modifiye Tıbbi Araştırma Konseyi,
mMRC), parmak ucu satürasyonu (SpO2), 6 dakika yürüme mesafesi
(6DYM), spirometri ile difüzyon
kapasitesi ölçümleri ve radyolojik bulgular kaydedildi. Antifibrotik
tedavinin altıncı ayında klinik, laboratuvar ve radyolojik parametreler yeniden
değerlendirildi. İlaçlar Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu
Başkanlığı’na endikasyon dışı başvuru yapılarak temin edildi.
BULGULAR: Çalışmaya
32 olgu dahil edildi. İki olgu pirfenidona bağlı transaminaz yüksekliği, dört olgu takipten çıkması nedeniyle çalışma dışı bırakıldı. Analiz edilen 26 olgunun (8 kadın,18
erkek, ortalama yaş: 58 ±16 yıl) 23’ü pirfenidon, 3’ü nintedanib aldı. Olguların
%58’i aktif veya eski sigara içicisiydi ve %73’ünde (n=19) eşlik eden
komorbiditeler bulunmaktaydı. En sık görülen komorbiditeler hipertansiyon ve
obezite idi. Tüm olgularda hastane yatışı ve %50’sinde (n=13) yoğun bakım
ünitesinde yatış öyküsü mevcuttu.
Hastanede takip süresi 41 ± 17 gün (13-75) ve steroid tedavisi süresi 70
± 17 gün (30-90) idi. Antifibrotik tedavi COVİD-19 tanısından ortalama 101 gün
sonra başlandı. Antifibrotik tedavi ile FVC, DLCO, 6DYM, SpO2 değerlerinde
ve mMRC skorunda anlamlı farklılık saptandı (sırasıyla p<0.001, p<0.001,
p=0.002, p=0.003, p=0.028). Kontrol toraks BT’de olguların %76.9’unda (n=20) hasar
bulgularının belirgin olarak gerilediği görüldü.
SONUÇ: COVİD-19
pnömonisi geçiren ve optimal medikal tedaviye rağmen üçüncü ay takiplerinde
akciğer hasarı ve/veya PF geliştiği saptanan olgularda antifibrotik ile FVC,
DLCO, 6DYM, mMRC skoru, oksijenizasyon ve radyolojik bulgularda belirgin
düzelme izlendi.
Anahtar Kelimeler: Antifibrotik tedavi, COVİD-19, nintedanib, pirfenidon,
pulmoner fibrozis