Endülüslü Bir Mütercimin Gözüyle XVII. Yüzyılda Avrupa: Ahmed b. Kâsım el-Hacerî’nin Fransa ve Hollanda Seyahati

Adıgüzel C. E.

Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, cilt.2, sa.30, ss.1-22, 2016 (Hakemli Dergi)

Özet

XVI. yüzyılın ikinci yarısında Endülüs’te doğan Ahmed b. Kâsım el-Hacerî, gençlik yıllarını Endülüs’te geçirdikten sonra Kuzey Afrika’ya göç etmiş ve Merakeş’te Sa‘dî sultanının özel mütercimi olarak saray hizmetine girmiştir. Merakeş’e gidişinden bir süre sonra, malları Fransız gemiciler tarafından gasp edilen bir grup Endülüslü Müslümanın bu olayı Sa‘dî sultanına arz etmesi üzerine, gasp edilen malların kurtarılarak sahiplerine iade edilmesi amacıyla Hacerî’nin riyasetinde bir heyet Fransız kralına gönderilmiştir. Bu yolculuk esnasında Hıristiyan ve Yahudi din adamlarıyla da görüşen Hacerî, kendisinden söz konusu seyahatleri esnasında görüp karşılaştıklarını yazması talep edilince, Rıhletü’ş-şihâb ilâ likâi’l-ahbâb adıyla bir eser telif etmiştir. Bugün Hacerî’nin seyahatnamesi niteliğinde elimizde bulunan Nâsırüddîn ale’l-kavmi’l-kâfirîn adlı eser, günümüze ulaşıp ulaşmadığı bilinmeyen Rıhletü’ş-şihâb’ın müellif tarafından Mısır’da kaleme alınan muhtasarıdır. Bu çalışma, Hacerî’nin seyahatnamesini Fransa ve Hollanda’da diğer din mensuplarıyla yaptığı teolojik tartışmalar merkezinde incelemeyi amaçlamaktadır.

Ahmad b. Qāsim al-Hajarī, who was born in al-Andalus at the second half of the 16th century, immigrated to North Africa after spending his early life in al-Andalus and came into service of the Sa‘di’s sultan in Marrakech as court interpreter. After he arrived to Marrakech, a group of Andalusian Muslims, whose properties were seized by French sailors, informed to the Sultan of Sa‘di regarding this event and a committee under Hajarī, were taken into service in order to recovery and give back to their properties, were sent to the French king. During this voyage, Hajarī met with Christian and Jewish religious men; after that, Hajarī wrote his memories in the travel book that was called Rihla al-shihāb ilā liqā al-ahbāb because this kind of book was demanded. Nāsir al-dīn alā al-qawm al-qāfirīn, which was written in Egypt as the brief of Rihla al-shihāb is his travel book, we do not have any information about it. At this regard, this article aims to investigate Hajarī’s travel book at the center of his theological discussions with Christian and Jewish religious men in France and Holland.