Akademik Veri Yönetim Sistemi
Jeomorfolojik Araştırmalar Dergisi (Journal of Geomorphological Researches), sa.4, ss.15-31, 2020 (Hakemli Dergi)
ÖZET
Geleceğimizi öngörmek, yaşam ve etkinliklerimizi buna göre planlamak için iklim değişikliğinin belli konulardaki etkilerinin ne olacağının bilinmesi gerekmektedir. Bu çalışmada Selendi Çayı Havzası’nı ilgilendiren meteoroloji istasyonu verileri kullanılarak erozyonu etkileyen iklim parametrelerindeki değişimler ve eğilimler ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ayrıca iklim parametrelerindeki değişim erozyon açısından değerlendirilmiştir. Bu amaçla Uşak, Gediz, Simav, Demirci Meteoroloji İstasyonlarına ait günlük sıcaklık ve yağış verileri Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nden temin edilmiştir. Öncelikle iklim tipindeki farklılaşmayı ortaya koyabilmek amacıyla meteoroloji istasyonu verileri 1960-1974 ve 1997-2011 olmak üzere 15 yıllık periyotlar şeklinde ele alınmıştır. Thonthwaite (1948) yöntemine göre iklim tipi ve su bilançoları, De Martonne formülüne göre hesaplanmış (1923) aylık indis değerleri ile De Martonne ve Gottman formülüne (1942) göre hesaplanmış yıllık indis değerleri doğrultusunda kuraklık analizleri, Erinç (1965)’in yağış etkinliği indisiyle hazırlanmış kurak ve nemli aylar 15 yıllık periyotlar halinde değerlendirilerek karşılaştırılmıştır. Böylece meteoroloji istasyonu verilerine göre kısa zamanda iklim tipindeki farklılaşma ortaya konulmuştur. Ayrıca yağış ve sıcaklık verilerine doğrusal trend ve Mann-Kendall analizi uygulanmıştır. Araştırmada kullanılan istasyonların sıcaklıklarındaki artış eğilimine karşın, yağış miktarlarındaki azalış trendi araştırma alanındaki iklimin daha kurak bir karakter kazanma eğiliminde olduğunu göstermektedir. Bu kuraklaşmanın yüzeysel akışı ve dolayısıyla erozyonu arttırıcı etkisi beklenebilir. Ayrıca sağanak yağışların frekanslarında görülen artışlar da erozyonu arttırıcı etkisi açısından önemlidir.
ABSTRACT
In order to foresee our future and plan our life and activities accordingly, it is necessary to
have knowledge regarding what the effects of climate change will be on certain issues. In
this study, the changes and trends in climate parameters affecting erosion were tried to be
revealed by using the meteorological station data concerning Selendi River Basin. In
addition, the changes in climate parameters were evaluated in terms of erosion. In line with
this purpose, daily temperature and precipitation data belonging to the Uşak, Gediz, Simav
and Demirci Meteorological Stations were obtained from the Turkish State Meteorological
Service. Firstly, in order to reveal the differentiation in climate type, meteorological station
data were discussed in 15-year periods as 1960-1974 and 1997-2011. Climate type and water balance sheets calculated according to Thonthwaite (1948) method, drought analyses in line
with the monthly index values calculated according to De Martonne formula (1923) and
yearly index values calculated according to De Martonne and Gottman formula (1942), arid
and humid months prepared with the precipitation efficiency index of Erinç (1965) were
evaluated and compared in 15-year periods. Thus, the differentiation in climate type was revealed in a short time according to the meteorological station data. Furthermore, linear
trend and Mann-Kendall analysis were applied on the precipitation and temperature data. In
contrast to the increasing trend in the temperatures of the stations used in the research, the
decreasing trend in the precipitation amount reveals that the climate in the research area
tends to gain a more arid character. This aridification can be expected to have a superficial
flow and thus erosion-increasing effect.In addition, the increases observed in the frequencies of rain showers are also important in terms of its erosion-increasing effect.