Son yıllarda insanda yaşlılığın ne zaman ortaya çıktığı soruları daha sık gündeme gelmeye başlamıştır. Bu ilginin temelinde, yaşlı nüfusun son dönemlerde artış göstermesinin de kuşkusuz önemli bir payı vardır. Bu çalışmanın amacı, insanda yaşam evrelerinin nasıl değişim geçirdiği, buna bağlı olarak yaşlılığın nasıl ve ne zaman ortaya çıktığı sorusuna eğilen görüş ve çalışmaları literatür verileri ışığında değerlendirmektir. Bazı araştırıcılar insanda ömür uzunluğunun artışını (ve dolayısıyla yaşlılığın ortaya çıkışını) beyin büyümesiyle açıklamaktadırlar. Onlara göre artan beyin hacmi sayesinde insanlar bir yandan besin kaynaklarını çeşitlendirip avlanma stratejilerini geliştirmiş, diğer yandan da çevreden gelen tehlikeleri azaltmada daha başarılı olmuşlardır. Tüm bu gelişmeler insanın daha uzun yaşamasına giden yolu hazırlamıştır. Diğer bir grup araştırıcı ise insanda yaşam süresinin artışını “büyükanne hipotezi” adı verilen görüş çerçevesinde açıklamaya çalışmaktadırlar. Buna göre, kendi üreme dönemi sona ermesine rağmen kızlarına ve torunlarına yardım eden büyükanneler evrimsel açıdan başarı kazanarak daha uzun yaşamaya başlamışlardır. Her iki görüş de ömürdeki uzamanın insanın (Homo genusu) ortaya çıkışıyla meydana geldiğini savunmakla birlikte, elimizdeki fosil kanıtlar, insan ömründeki artışın görece geç bir dönemde (Üst Paleolitiğin başlangıcında, yaklaşık 40 bin yıl önce) ortaya çıktığını göstermektedir.
There is growing interest in the topic of aging, and accordingly in the search for the evolution of human longevity and the prolongation of post-reproductive lifespan. Without doubt, one of the reasons for this interest is the absolute and relative increase of elderly people in societies. This study reviews and critically evaluates the findings of studies which have focused on the evolution of human life history and senescence. Some authors attribute the increasing human lifespan and the long post-reproductive period to expansion in the cranial capacity. They assume that increased brain size enabled the early hominids to improve their overall quality of diet by hunting and foraging more efficiently; that it decreased ecological mortality rate on the other; and that all these factors produced human longevity. Another group of researchers defend the “grandmother hypothesis,” which claims that older women who had ceased productive activity gained evolutionary advantage through their investment in reproductive-aged daughters and their offspring. According to this hypothesis, aging is a byproduct of grandmothering. Although the supporters of both views believe that the increase in lifespan occurred with the appearance of the genus Homo, the findings from human fossils show that senescence became common relatively late in human evolution, at the beginning of the Upper Paleolithic period.
