Research Information System
20. Ulusal Bölge Bilim ve Planlama Kongresi, 20 - 21 May 2021, pp.17-18
COVID-19 SALGINI: KONUT PİYASASINA ETKİLERİ ANKARA
ÖRNEĞİ
Gözde Arzu Sarıcan
Necibe Aydan Sat
Öz
Salgınlar toplum sağlığı üzerinde yaratıkları tehdidin yanı sıra, gündelik yaşamı, toplumsal
düzeni ve ekonomiyi büyük ölçüde etkilemektedirler. Özellikle büyük nüfus gruplarını
barındıran, farklı sosyal gruplarının ve ekonomik sektörlerin bir arada bulunduğu kentsel
alanlar, salgınların olumsuz etkilerinin daha belirgin bir şekilde izlendiği yerleşimleridir.
Tarihsel süreçte bakıldığında salgınların planlama disiplini açısından önemli birer kırılma
noktası olduğu görülmektedir. Çünkü salgınların olumsuz etkilerini ortadan kaldırmak,
salgınla mücadele etmek ve mekansal yayılımının önüne geçmek adına bu dönemlerde farklı
planlama yaklaşımları ve stratejileri benimsenmiştir.
2019 yılının Aralık ayında Çin’in Hubei bölgesinin başkenti Vuhan’da ortaya çıkan COVID19 salgını kısa sürede tüm dünyanın mücadele etmek zorunda kaldığı bir risk haline
gelmiştir. 11 Mart 2020 tarihinde COVID-19 salgınının ilk vakası ülkemizde açıklanmıştır.
Bu tarihten itibaren gündelik yaşamımızda hâkim olmadığımız pek çok terim yer almaya
başlamıştır. Salgının yayılma hızını düşürmek ve engellemek amacıyla getirilen kısıtlamalar
sonucunda, konutlar insanların en çok vakit geçirdiği yerler haline gelmiştir. Uzaktan çalışma
ve eğitim gibi farklı faaliyetler konutların barınma işlevine ek olarak ofis, eğitim alanı vb.
yeni işlevler üstlenmesine neden olmuştur. Bu durum konuta olan bakış açısını, konuta ilişkin
talepleri ve beklentileri de değiştirmeye başlamıştır. Son bir yılda, salgının getirdiği, belki de
bize dikte ettiği yeni yaşam pratikleri nedeniyle konut piyasasında farklı bir hareketlilik
yaşanmaktadır. Konutun niteliği (apartman dairesi/müstakil olması, büyüklüğü, balkon varlığı
vb), konutun lokasyonu (kent merkezi, çeper, banliyö. vb), konutun yakın çevre
kullanımlarındaki değişen tercihler vb. pek çok faktöre bağlı olarak konut piyasası salgın
öncesine göre farklılıklar göstermektedir. Konut talebinde değişen tercihlerle ilişkili olarak
konut satış fiyatlarında da değişimler söz konusu olmaya başlamıştır.
Bu noktadan hareketle çalışmanın amacı,salgın sürecinin konut piyasasına olan etkilerini
Ankara örneklem alanında konut fiyatlarındaki değişimler üzerinden irdelemektir. Ankara’da
2019-2020 yılları arasında konut satışı en fazla olan Çankaya ve en az olan Sincan ilçelerine
odaklanacak olan çalışmada, konut satış ve konut fiyatlarındaki değişim miktarları ortaya
koyulduktan sonra, bu değişimi etkileyen faktörler (konutun niteliği, lokasyonu vb.)
sorgulanacaktır.
Çalışmanın hipotezleri aşağıda verilmektedir.
H1) Salgınla birlikte, yüksek yoğunluklu konut alanlarına konut talebi azalırken, düşük
yoğunluklu konut alanlarında artmaktadır
H2) Salgınla birlikte açık yeşil alanların bulunduğu konut alanlarına olan talep artmıştır.
H3) Salgınla birlikte kent merkezinden uzakta olan yerleşimlere talep artmıştır.
H4) Salgınla birlikte müstakil evlerin fiyatlarındaki artışlar, apartman dairelerinin
fiyatlarındaki artıştan daha fazladır.
18
Çalışmada giriş bölümünün ardından ikinci bölümde salgın ve kente etkileri konusuna
değinilecek ve ardından salgın ve konut sektörü ilişkisi tartışılacaktır. Üçüncü bölüm alan
çalışmasını içerecektir. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Türkiye Cumhuriyeti Merkez
Bankası(TCMB) ve Endeksa’dan elde edilen veriler çerçevesinde, Ankara’da Çankaya ve
Sincan ilçelerinde salgın öncesi ve salgın sonrası konut satış miktarlarında ve fiyatlarındaki
değişim ortaya koyularak nedenleri tartışılacaktır. Dördüncü ve son bölümde genel bir
değerlendirme yapılacaktır.
Alan çalışması sonucunda yukarıda sıralan hipotezlerin doğrulanması beklenmektedir. Ancak,
burada özellikle üzerinde durulması gereken iki nokta bulunmaktadır. Birincisi, konut
piyasasına yönelik bir sonucun elde edilmesi için salgın öncesinin, salgın döneminin ve salgın
sonrası dönemin konut piyasasını incelemenin bir gereklilik olduğudur ki, bu çalışmada alan
çalışması bu şekilde yürütülmektedir. İkinci nokta ise; salgın sonrası dönemin etkilerinin her
zaman kalıcı ya da uzun süreli olarak gözlenmediğidir. Dolayısıyla bu çalışmada COVID-19
ve konut piyasası etkileşimi kesin sonuçlar yerine, olası sonuçlar üzerinden bir tartışma
gerçekleştirilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Covid-19 salgını, konut, konut piyasası, Ankara