Modernleşme Tarihinde Kadın Sembolizmi

Modernleşme Tarihinde Kadın Sembolizmi

ZEHRA ÇELİK

Bu çalışma ile Osmanlı-Türk modernleşme geleneğinde kadın ve siyaset iliş- kisi irdelenecek, kadının siyasetle ilişkilenme biçimi anlaşılmaya çalışılacaktır. Os- manlı-Türk siyasi tarihi Batı ile karşılaşma ve buna tepki olarak bir Batılılaşma ve modernleşme hikâyesi şeklinde okunduğunda Doğu-Batı, geleneksel-modern, İs- lami-seküler ikileminde kadın sorununun merkezi bir konuma yerleştiği düşü- nülmektedir. Modernleşme tartışmalarında kadın meselesinin merkezi konumu- nun nedeni kadına atfedilen güçlü sembolik temsildir. Sembolik temsil ifadesi ile kadının siyasi failliğinin tersi olan duruma işaret edilmektedir. Tüm siyasi tarih boyunca bir sembol olarak kadınlar siyasetin nesnesi haline getirilmiş, siyaset ta- rafından araçsallaştırılmıştır. Bu çalışmada Osmanlı’nın son yılları ve Cumhuri- yet’in kurulduğu yıllardan itibaren günümüze kadar olan süreçte kadın ve siyaset ilişkisinin dönüm noktaları belirlenecek; bu dönemlerde kadınların siyaset tara- fından nasıl araçsallaştırıldığı üzerinde örneklerle durulacaktır. Bu çalışmanın sa- vunacağı iki temel sav vardır. Birincisi, Osmanlı -Türk siyasi tarihinde kadınların siyasette kazandıkları mevzileri büyük ölçüde sembolik temsillerine borçlu olduk- ları öne sürülecektir. İkincisi, modernleşme tarihinde sürekliliğini koruyan Do- ğu-Batı geriliminde kadınların gerilim hattının merkezinde yer aldığı ve bir tara- fın diğerine üstünlük kurmak için kullandığı semboller olduğu iddia edilecektir.