Konjenital böbrek ve üriner sistem anomalilerinde genetik etiyolojinin araştırılması


Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, Dahili Tıp Bilimleri Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2024

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: DURMUŞ DURMAZ

Eş Danışman: Güven TOKSOY

Danışman: Ayça Dilruba Aslanger

Özet:

Konjenital Böbrek ve Üriner Sistem Anomalileri (Congenital Anomalies of Kidney and Urinary Tract, “CAKUT”), böbrek ve üriner sistem organlarının embriyolojik gelişimindeki bozukluklar sonucu oluşan yapısal anomalileri içeren bir hastalık grubudur. Tüm konjenital anomalilerin %20-30’unu oluşturmaktadır. CAKUT prevalansının 10.000 canlı doğumda 4-60 olduğu tahmin edilmektedir. Son dönem böbrek yetmezliği olan çocukların yarısında, erişkinlerin ise %7’sinde altta yatan neden CAKUT’tur. Çevresel risk faktörlerine maruziyet veya embriyolojik dönemde sorumlu genlerdeki bozukluklar nefrogeneziste bozukluğa yol açarak CAKUT’a neden olmaktadır. CAKUT için aile öyküsü pozitifliği birçok çalışmada bildirilmiş olup bu durum hastalığın genetik kökenli olduğunu desteklemektedir. Genetik nedenlerin büyük çoğunluğunu Mendeliyen kalıtım kalıbı uyumlu tek gen hastalıkları oluşturmaktadır. Yeni nesil dizileme (YND) yöntemlerinin geliştirilmesiyle birlikte izole CAKUT ile ilişkili 45, sendromik CAKUT ile ilişkili 150 gen bildirilmiştir. Bu çalışmada; klinik olarak CAKUT tanısı alan olgularda mevcut kliniği açıklayabilecek genlerin ve bu genlerdeki varyantların tüm ekzom dizileme (TED) yöntemi ile araştırılması amaçlanmıştır. Patogeneziste rol oynayan genlerin ve varyantların belirlenmesi genetik tanısı kesinleşen ailelere ayrıntılı genetik danışma verilmesine ve genotip-fenotip analizinin yapılmasına olanak tanıyacaktır. Bunun yanı sıra CAKUT ile ilişkilendirilmemiş yeni gen ve yolakların saptanması böbrek ve üriner sistem embriyolojisinin aydınlatılmasında rol oynayacaktır. Bu çalışma ile literatüre katkı sağlanması ve olası yeni tedavi hedeflerinin ortaya konması hedeflenmektedir