ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YAKLAŞIMLARI İLE LOJİSTİKTE DİJİTALLEŞMEYE GEÇİŞ STRATEJİSİ BELİRLEME: BARTIN İLİ ÖRNEĞİ


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bartın Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Şebnem Coşmuş

Danışman: Sezin Güleryüz Ergül

Özet:

Ülkeler arasındaki etkileşimin artarak ilerlemesi pek çok farklı sektörü etkileyen bir ilişki trafiği yaratmıştır. Gerek ülkeler bazında gerekse insanlar farklı şehir ve ülkelerden farklı sektörler için etkileşimde bulunur. Bu sektörlerden lojistik sektörü fazlasıyla payını almıştır. Lojistik sektörünün öneminin günden güne arttığı günümüzde işletmeler ulusal ve uluslararası rakipleri ile mücadele konusunda yeni atılımlar yapmak zorundadır. Güncel konjonktürde yapılacak atılımlardan bir tanesi belki de en önemlisi lojistik alanında dijitalleşmeye gitmektir. Lojistikte dijitalleşme Lojistik 4.0 kavramı olarak adlandırılmıştır. Lojistik 4.0 tüm lojistik hizmetlerin dijital araçlara tam entegrasyonu ile sağlanır. Malların tedarik süreci, depolanması, elleçlenmesi, tedarik zinciri yönetimi, dağıtımı gibi alanlarda teknolojiyi kullanarak dijitalleşme araçları kullanılır. Dijitalleşme süreci sadece mekanik olarak ilerleyen bir süreç değildir. Dijitalleşme süreci her katmanı ile hazır olunması gereken bir süreçtir. Çalışmanın konusu lojistikte dijitalleşmenin önemi dolayısıyla işletmelerin bu sürece geçerken izleyeceği en akılcı stratejiyi belirlemektir. Tüm lojistik aşamaların birbirine entegre bir şekilde çalıştığı dijital sistemler maliyeti çok yüksek sistemlerdir. Çalışmada küçük ve orta ölçekli bir işletmenin dijitalleşmek için en akılcı yolu seçerek hem zamandan, hem maliyetten kazanarak kaynaklarını verimli kullanmasına yardımcı olmaktır. Böylece elindeki kaynakları verimli kullanacak ve mali durumunu koruyarak hem rekabet ortamı vi içinde kalabilir hem de atacağı bu adım ile rakiplerinin önüne geçebilir.Çalışmanın amacı lojistik sektöründe taşımada daha efektif olabilmek, taşıma hızını arttırabilmek, taşıma verimini arttırabilmek ve diğer tüm lojistik süreçlerde daha etkin olabilmek için dijitalleşmek isteyen işletmeler için analitik bir yaklaşım ile dijitalleşme stratejilerini geliştirmeye yardımcı olacak pratik bir model oluşturmaktır. Çalışmanın özgün değeri çalışma konusu olarak seçilen lojistik 4.0 ile çok kriterli karar verme yöntemlerinden AHP ve TOPSİS yöntemi ile bu analizlerin bulanık küme uzantıları olan Bulanık AHP ve Bulanık TOPSIS yöntemlerinin bir arada uygulanması ve lojistikte dijitalleşmeye başlayacak işletmeler için bir strateji oluşturulması üzerine başka bir çalışmaya rastlanmamıştır. Çalışmada sınırlılık olarak Bartın ili belirlenmiştir. Bartın ilinde en büyük işletmelerden biri olan Mescier Demir Çelik San. Ve Tic. A.Ş. seçilerek bu sınır içinde araştırma yapılmıştır. Çalışmada kullanılmak üzere seçilen bilimsel yöntemler çok kriterli karar verme yöntemlerinden Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) , İdeal Sonuç Odaklı Çok Ölçütlü Karar Verme (Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution) TOPSIS ve bu analizlerin bulanık küme uzantıları olan Bulanık AHP ve Bulanık TOPSIS yöntemidir. Bu analiz çeşitlerinden önce AHP ve TOPSIS ile analiz yapılmıştır ardından daha detaylı bir sonuç elde etmek için Bulanık AHP ve Bulanık TOPSIS analizi yapılmıştır ve çıkan sonuçlar karşılaştırılmıştır. Sonuç olarak, TOPSIS yönteminde sırasıyla; Bilgi Sistemleri Geliştirme Stratejisi, İş organizasyonu Stratejisi, Yönetici ve Personel Yönetimi Stratejisi ve Dijital Lojistiğe Geçiş ile İlgili Teknolojiler Stratejisi şeklindedir. Bulanık TOPSIS yönteminde ise çıkan sıralama sırasıyla; İş organizasyonu Stratejisi, Bilgi Sistemleri Geliştirme Stratejisi, Dijital Lojistiğe Geçiş ile İlgili Teknolojiler Stratejisi ve Yönetici ve Personel Yönetimi Stratejisi şeklinde çıkmıştır.