İslamcı Dergilerde Demokrasi Fikrinin Değişimi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Felsefe ve Din Bilimleri Bölüm, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Halime Sunar

Danışman: Birsen Banu Okutan

Özet:

Bu çalışma, Türkiye’nin yüz yıldan fazla bir süredir gündeminde olan İslamcılık hareketinin, düşünsel olarak etkileri hala hissedilen, yeniden kuruluş ve canlanma dönemi 1940-1980 yılları arası boyunca, yine yakın dönem Türkiye tarihinin en çok tartışılan konusu demokrasi ile ilişkisini, İslamcı dergi yayıncılığı üzerinden okumaya çalışmaktadır. Tezin problem ettiği konunun sağlıklı bir şekilde anlaşılması için öncelikle demokrasi teorisi ve Türkiye’nin demokrasi serüveni literatür çalışması yoluyla yetkin kaynaklara atıf ile aktarılmıştır. İslamcılık hareketinin ortaya çıkış sebepleri, İslamcıların siyasal sistem ve yönetime yönelik düşünceleri ve İslamcıların yapageldikleri demokrasi tartışmalarıda ayrı bir bölüm olarak ele alınmıştır. İlk iki bölümde bağlamsal çalışması yapılan, neyi ve kimleri konu edindiğinin netleştirilmeye çalışıldığı araştırmada son olarak eşitlik, özgürlük, sivil ve siyasi haklar gibi demokrasiyi niteleyen kavramlar ekseninde, 1960-1980 yılları arası yayınlanmış “Hareket” ve Büyük Doğu” dergilerinden elde edilen içeriklerin metin analizi yapılmıştır. Sonuç olarak ise ele alınan İslamcı dergiler çerçevesinde demokrasi düşüncesinin yıllar içerisinde anlamlı bir değişim geçirip geçirmediği tartışılmıştır.

Anahtar kelimeler: İslamcılık, demokrasi, şura, meşveret, eşitlik, özgürlük, radikal demokrasi, liberal demokrasi, İslamcı dergiler, Hareket, Büyük Doğu.