Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edebiyat Fakültesi Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Çağdaş Taylan Salın
Danışman: Murat Aydoğdu
Özet:
Milli Mücadele döneminde TBMM Hükümeti'nin en önemli ve acil dış politika hedeflerinden biri Sovyet Rusya ile dengeli ve yakın bir iş birliği geliştirmek olmuştur. Kasım 1917'de devrime ve iktidara el koyduktan sonra Rusya'ya yeni bir siyasi rejim getiren Bolşeviklerle bir ittifak kurmak, ortak düşman algısı sebebiyle mümkün ve önemli görülüyordu. Ankara Hükümeti'nin böyle bir ittifaktan beklentisi özellikle Garp Cephesi'nin ihtiyaçları için harp malzemesi ve nakdi yardım sağlamaktı. Ancak iki taraf arasındaki ilişkiler kolaylıkla istenen yola girmemiş ve 1920 yazında yapılan müzakereler başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Bu sonucun ortaya çıkmasındaki etkenler Rusya'nın o dönemki iç durumu ve buna bağlı olarak Bolşevikler tarafından izlenen dış politika idi. Kitlesel sefalet karşısında çaresiz kalan Sovyet Rusya, diğerlerinin yanı sıra, başta İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere kapitalist Batılı ülkelerle de iletişim kurmaya çalıştı ve 1921 kışından itibaren dış politikasında önemli değişiklikler görüldü. Bu durumdan endişe duyan Ankara Hükümeti, hem ilişkileri canlandırmak hem de Sovyet Rusya'nın Ankara'ya gönderdiği sefire karşılık olmak üzere Moskova'ya bir sefir gönderme gereğini hissetti. Bu amaç doğrultusunda Kasım 1920'de Milli Mücadele'nin önderlerinden biri olan Garp Cephesi Kumandanı Ali Fuat (Cebesoy) Paşa Sovyet Rusya'nın başkenti Moskova'ya sefir olarak atandı ve Milli Mücadele'nin son safhalarına kadar orada bulunarak kritik bir sorumluluk üstlendi. Bu çalışmada farklı arşivlerin belgelerinden ve hatıralardan elde edilen bilgiler eleştiri süzgecinden geçirilerek ikili ilişkilerin ve Milli Mücadele'nin en önemli safhasında Moskova'da sefir olarak bulunan Ali Fuat (Cebesoy) Paşa'nın faaliyetleri ve üstlendiği misyon ele alınmıştır.