Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Fakültesi Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2016
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: FERAY ÖZTÜRK
Danışman: Zahide Onaran
Özet:
ÖZET
AİLE HEKİMLİĞİNİN VERİ
ZARFLAMA ANALİZİ İLE PERFORMANSININ DEĞERLENDİRİLESİ: İSTANBUL İLİ ÖRNEĞİ
FERAY ÖZTÜRK
Birinci basamak sağlık hizmetleri tüm
sağlık sistemi için bir giriş noktası oluşturmaktadır. Birinci basamak sağlık
hizmetlerinin temel uygulama alanı olan aile hekimliği bu çalışmada ana görevi
üstlenmekte ve tüm sağlık sisteminin iyileştirilmesi yönünde temel kabul
edilmektedir. Ülkeler sağlık sistemlerinin performansını yükseltmek
için sistem performanslarını ölçme yoluna gitmektedir. Bu bağlamda verimlilik
ve etkinlik kavramları ön plana çıkmaktadır. Sağlık hizmetleri performans
değerlendirmesi hizmetin planlanmasındaki ve kaynakların etkili kullanımındaki
yol göstericiliği sebebiyle önem arz eder. 2008 yılında hayata geçirilen
Sağlıkta Dönüşüm Programı ile sağlık alanında birçok düzenlemeye gidilmektedir.
Bu çalışmada düzenlemelerden biri olan “Aile Hekimliği Uygulaması”
değerlendirilmiştir. Çalışmanın amacı; İstanbul ilindeki 38 ASM birimi için
girdi ve çıktı değişkenleri yardımıyla teknik etkinliği ölçmek ve teknik etkin
olmayan KVB’lerin etkinsizliklerinin kaynağını tespit ederek öneriler
sunmaktır. Çalışmaya 38 adet ASM birimi dahil edilmiş olup yöntem olarak Girdi
Yönelimli Veri Zarflama Analizi (VZA/Data Envelopment Analysis) yöntemi
kullanılmıştır. VZA yöntemi sağlık hizmetlerinin etkinliklerini ölçmede
kullanılan nonparametrik bir ölçüm tekniğidir. Çalışmaya girdi değişkeni olarak;
hekim sayısı, hemşire sayısı ve ebe sayısı, çıktı değişkeni olarak; BCG aşı dozu sayısı, Hepatit B aşı dozu
sayısı, KPA aşı dozu sayısı, OPA aşı dozu sayısı, Suçiçeği aşı dozu sayısı, muayene
sayısı, izlenen gebe sayısı, izlenen bebek sayısı ve izlenen çocuk sayısı
alınmıştır. Çalışmada kullanılan 2015 yılı verileri Sağlık Bakanlığı İstanbul Halk Sağlığı Müdürlüğü'nden gerekli
yazılı izinler alınarak temin edilmiştir. Veriler ilgili müdürlükçe istenilen ölçütlere
uygun olarak ASM isimleri kodlama ile saklı kalınarak kullanılmıştır. Araştırma
sonucuna göre ASM’lerin teknik etkinlik puanları 0,537 ve 1,000 arasında
değişmektedir. 38 adet ASM’den teknik etkinlik puanı 1,000 olan 6 ASM’nin
(%15,78) etkin, teknik etkinlik puanı 1.000’in altında olan 32 ASM’nin (%84.21)
etkin olmadığı saptanmıştır. VZA’nın göreli etkinliği ölçtüğü unutulmamalı ve
yeni değişkenler ile çalışmanın belirli aralıklarla tekrarlanmasının uygun
olduğu düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Birinci
basamak sağlık hizmeti, Aile Hekimliği, Aile Sağlığı Merkezi, Veri Zarflama
Analizi, performans, etkinlik.