Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü, Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Mehmet Vurgun
Danışman: Ramazan Durgut
Özet:
Türk Boğazlarının geleceğini tayin eden Lozan Barış Andlaşması kapsamında Lozan Boğazların Rejimine dair Konvansiyonun yerine akdedilen 20 Temmuz 1936'da Montrö'de imzalanıp 9 Kasım 1936'da yürürlüğe giren Montrö Boğazlar Sözleşmesi, dönemin siyasi konjonktüründe yapılmış dahiyane bir sözleşmedir. Ülkeler arasında yaşanan olumsuz ilişkilerin İkinci Dünya Savaşı arenasına dönüşebileceği ihtimali üzerine yapılan çalışmaların sonucu ortaya çıkmıştır. 1936 yılında yapılan bu sözleşmesinin üzerinden bugün itibariyle 79 yıl geçmiştir. Bu süre zarfında sözleşmeyi imzalayan devletlerin büyük bir kısmı dağıldı, bir kısmı sözleşmeye dahil oldu bir kısmı ise sözleşmeden ayrıldı. Özellikle dağılan devletlerin sözleşme üzerindeki hak ve borçlarının halefiyet yönünden incelenmesi gerekmektedir. Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nin başlangıç hükümlerinde belirlenen "Türkiye'nin güvenliği ve Karadeniz'de, kıyıdaş Devletlerin güvenliği çerçevesinde koruyacak biçimde, düzenlemek isteğiyle" hususu çerçevesinde güvenlik unsurunun yıllar içerisinde değişmiştir. Özellikle Avrupa ve Dünyada değişen büyük aktörler, Karadeniz güvenliği ve ekonomik işbirliği kapsamında kurulan örgütler ve güvenlik anlayışına eklenen önemli örgütlerin Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nin tarafları olarak ortaya çıkmış olması değerlendirilmesi gereken faktörlerdir. Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nde belirlenen, fakat uygulanmayan bazı hususların ortaya konması ve güncel gelişmeler açısından değerlendirilmesi gerekmektedir.