Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Eczacılık Meslek Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Merve CAMCI
Danışman: Nilgün Lütfiye Karalı
Özet:
Bu çalışmada fenilasetaldehitten
Strecker sentezi ile 2-amino-3-fenilpropiyonitril (1) elde edilmiş, bu
bileşiğin seçilen aldehitler ile reaksiyonundan 2-[(3-nitro/ (triflorometil)/
bromo benziliden)amino]-3-fenilpropiyonitril (3a-c) türevleri ve 3a-c
türevlerinin indirgenmesi ile 2-[(3-nitro/ (triflorometil)/ bromo
benzil)amino]-3-fenilpropiyonitril (4a-c) türevleri sentezlenmiştir. 4a-c
türevleri 2,4-diklorobenzoil klorür ile etkileştirerek karşılık gelen tersiyer
amid yapılı N-(1-siyano-2-feniletil)-N-(3-sübstitüe benzil)-2,4-diklorobenzamid
(6a-c) türevlerine dönüştürülmüştür. Ayrıca
2-amino-3-fenilpropiyonitrilin (2) 2,4-diklorobenzoil klorür ile
reaksiyonundan 2-[(2,4-diklorobenzoil)amino]-3-fenilpropiyonitril (5)
kazanılmış, bu bileşiğin 3-floro/ kloro benzil halojenür ile etkileştirilmesi
ile N-(1-siyano-2-feniletil)-N-(3-sübstitüe
benzil)-2,4-diklorobenzamid (6d-e) türevleri elde edilmiştir. 6a-e
türevleri hidroksilamin hidroklorür ile etkileştirilerek N-(1-amino-1-(hidroksiimino)-3-fenilpropan-2-il)-2,4-dikloro-N-(3-sübstitüe
benzil)benzamid (7a-e) türevleri, 7a-e türevlerinin
karbonildiimidazol ile etkileştirilmesi sonucu 2,4-dikloro-N-(3-sübstitüe
benzil)-N-(1-(5-okso-4,5-dihidro-1,2,4-oksadiazol-3-il)-2-feniletil)benzamid
(8a-e) türevleri ve tiyokarbonildiimidazol ile etkileştirilmesi sonucu 2,4-dikloro-N-(3-sübstitüe
benzil)-N-(1-(5-tiyokso-4,5-dihidro-1,2,4-oksadiazol-3-il)-2-feniletil)benzamid
(9a-e) türevleri sentezlenmiştir. Ayrıca 9b-c bileşiklerinin
metil halojenür ile reaksiyonundan 2,4-dikloro-N-(3-(sübstitüe benzil)-N-(1-(5-metiltiyo-1,2,4-oksadiazol-3-il)-2-feniletil)benzamid
(10b-c) türevleri ve 9a-c
bileşiklerinin klorometil pivalat ile reaksiyonundan 2,4-dikloro-N-(3-sübstitüe
benzil)-N-(1-(5-(pivaloiloksimetil)tiyo-1,2,4-oksadiazol-3-il)-2-feniletil)benzamid
(11a-c) türevleri elde edilmiştir. Sentezi gerçekleştirilen tüm
bileşiklerin yapıları analitik ve spektral yöntemler ile kanıtlanmıştır. HCV-NS5B
RNA polimeraz enzimine moleküler modelleme çalışmaları yapılmış ve
fizikokimyasal parametreleri belirlenmiştir (6e, 7e, 8e, 9e
ve 11a-c hariç). Anti-HCV aktiviteleri ve antiviral aktivite taramaları in
vitro çalışmalar ile gerçekleştirilmiştir. Anti-HCV aktivite çalışmalarında
6a, 6d, 7b ve 10b bileşiklerinin HCV replikonlarına
karşı etkili olduğu tespit edilmiş, 6d ve 7b önder bileşik olarak
seçilmiştir. Antiviral aktivite tarama testlerinde ise 6a, 6d-e
ve 9c bileşiklerinin CHIKV’ne, 6d ve 8a-e bileşiklerinin
ise PIV3-GFP’ne karşı etkili olduğu saptanmıştır.