Seçilmiş Açık Kümelerin Fotometrik ve Astrometrik Analizleri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Fen Fakültesi, Astronomi Ve Uzay Bilimleri Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2024

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Hülya ERÇAY

Danışman: Talar Yontan

Özet:

Yüksek lisans tezi kapsamında, Roslund 3 ve Ruprecht 174 açık kümelerinin CCD UBV gözlemleri, TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi'nde bulunan 1 metre ayna çaplı T100 teleskobuyla, sırasıyla, 23 Temmuz 2020 ile 31 Ağustos 2022 tarihlerinde gerçekleştirilmiştir. Gözlem görüntülerinin sayısal değerlere dönüştürülmesinin ardından, her iki kümenin UBV sisteminde fotometrik katalogları oluşturulmuştur. Ayrıca, iki kümenin merkezi koordinatlarından itibaren 40ʹ×40ʹ alanlar için Gaia DR3 verileri derlenmiş ve bu şekilde her iki kümenin Gaia sisteminde astrometrik, fotometrik ve tayfsal katalogları oluşturulmuştur. Roslund 3 ve Ruprecht 174 kümelerinin analizlerinde UBV ve Gaia sistemlerinde oluşturulan iki farklı katalog kullanılmıştır. Yapılan analizler neticesinde, her iki açık kümenin yapısal, astrometrik ve temel astrofizik parametreleri tayin edilmiş, ayrıca kinematik ve dinamik yörünge parametreleri de hesaplanmıştır. Metal bolluğu ve kızarma tayininde UBV sisteminde oluşturulan kataloglar kullanılmıştır. Analizlerde, literatürden farklı olarak bağımsız yöntemler kullanılmıştır. Bu yaklaşım, parametreler arasındaki olası dejenerasyonluğun en az düzeye indirilmesine, temel astrofizik parametrelerinin daha doğru ve duyarlı bir şekilde belirlenmesine olanak sağlamıştır.

Analizler sonucunda Roslund 3 açık kümesinin kızarma değeri E(B-V) = 0.410± 0.046 kadir, fotometrik metal bolluğu [Fe/H]=0.03±0.065 dex, uzaklığı d=1687±121 pc ve yaşı t=60±10 Myıl elde edilmiştir. Ruprecht 174 açık kümesinin kızarma değeri E(B-V)=0.615±0.042 kadir, fotometrik metal bolluğu [Fe/H]=0.041±0.064 dex, uzaklığı d=2385±163 pc ve yaşı  t=520±50 Myıl olarak hesaplanmıştır. Ayrıca,  Roslund 3 ve Ruprecht 174 kümelerinin ışıma gücü ve bugünkü kütle fonksiyonları da tez çalışması kapsamında incelenmiştir. Elde edilen bu sonuçlar, Salpeter’in (1955) Güneş civarı için verdiği x=-1.35 değeriyle uyumludur.  Kinematik ve dinamik yörünge analizleri, her iki kümenin de Samanyolu'nun ince disk popülasyonuna ait olduğunu açıkça göstermiştir.