Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edebiyat Fakültesi Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: EKİM SUDE ATIŞ
Danışman: Ali Fuat Örenç
Özet:
Bezmiâlem Vapuru, Sultan II. Abdülhamid (1876-1909) döneminde Türk bahriyesinin hizmetine girmiştir. Asker ve malzeme naklinde kullanılmak amacıyla 1906'da İngiltere'den satın alınan vapura, Osmanlı tarihinde hayırseverliği ile tanınan Sultan II. Mahmud'un (1808-1839) eşi Bezmiâlem Valide Sultan'ın adı verilmiştir. Vapur, Birinci Dünya Savaşı (1914-1918) esnasında Rus gemileri tarafından Karadeniz'de batırılışına kadar satın alınış amacına uygun kullanılmıştır. Bezmiâlem Vapuru, 1914'te batırılışına kadarki kısa hizmet süresi boyunca Osmanlı tarihinin en kritik dönemlerinde görev yapmıştır. Savaşlarda asker ve muhacir nakli yanı sıra yeri geldiğinde Surre-i Hümayun nakli gibi prestijli seyrüseferlerde bulunmuştur. Bezmiâlem, Şarköy ve Mürefte'de 1912 senesinde yaşanan deprem sonrasında İstanbul'dan deprem bölgesine yardım götürmek üzere görevlendirilmiştir. Vapur, Balkan Savaşları (1912-1913) sırasında top takılarak silahlandırılmış ve doğrudan donanma hizmetine alınmıştır. Böylece savaş döneminde nakliye görevlerine ek olarak, diğer nakliyat gemilerinin muhafızlığı hizmetinde kullanılmıştır. Bezmiâlem, savaş esnasında Balkan muhacirlerinin naklinde de görev almıştır. Bezmiâlem Vapuru son görevine Birinci Dünya Savaşı sırasında Karadeniz'de çıkmıştır. Osmanlı Devleti, Almanya safında savaşa dâhil olunca Bezmiâlem yine donanma hizmetine alınmıştır. Vapur, savaşın hemen başında Rusya'ya karşı açılan Kafkas Cephesi'nde Osmanlı Ordusuna lojistik destek için görevlendirilmişti. Bezmiâlem Vapuru, cepheye asker nakli görevinde iken 6 Kasım 1914 tarihinde Rus savaş gemileri tarafından batırılmıştır. Saldırı sırasında şehit olan Osmanlı askerleri dışında sağ kalanlar, Rusya tarafından esir alınmışlardır. Türk askerlerinin esareti Birinci Dünya Savaşı'nın sonrasına kadar devam etmiştir. Bu Yüksek Lisans çalışmasında Bezmiâlem Vapurunun, 1906'da Osmanlı Devleti tarafından satın alınmasıyla başlayıp 1914'te Rusya tarafından Karadeniz'de batırılması ile son bulan faaliyetleri incelenmiştir.