Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Vedat üfekçi
Danışman: Ali Fuat Örenç
Özet:
Osmanlı Devleti, I. Dünya Savaşı öncesi Tarblusgarb (1911) ve Balkan Savaşları (1912-13) ağır atmosferinden çıkmış ve ekonomisi çökmüş durumdaydı. Balkan Savaşı'nın ülkeye verdiği siyasi, sosyal ve ekonomik yıkımı atlatamayan Osmanlı, bir oldubitti ile kendisini yeni bir büyük savaşın içerisinde bulmuştu. I. Dünya Savaşı (1914-1918) boyunca pek çok cephede verilen şehit, yaralı ve kayıplar dışında 200.000'den fazla Türk esirinin varlığı bilinmektedir. Osmanlı'nın savaşta en çok esir verdiği ülke ise İngiltere'dir. I. Dünya Savaşı sürecinde vatanlarını savunmak için cepheden cepheye koşan bu askerlerin pek çoğu gözü yaşlı annelerini ve babalarını, çocuklarını, yeni evlendikleri eşlerini, nişanlılarını geride bırakmıştı. Bir kısmı ise mallarını, dükkanlarını satmak veya başkasına devretmek zorunda kaldılar. Bu askerler hayatlarının önemli bir bölümünü İngiliz esareti altında geçirdiler. Birinci Dünya Savaşı sırasında İngilizlere esir düşen Türk askerleri, uzun süre kalacakları kamplara sevklerinde, kamp hayatlarında, kamplardan memleketlerine dönüşlerinde ve savaş sonrası yaşamlarında büyük acılar çekmişlerdi. Çalışmamız, İngilizlerin kamplarda esirlere davranışları uluslararası hukuka aykırı olduğunu ortaya koymakadır. Ayrıca kamp şartları insan onuruna yakışmayacak durumdadır. Pek çoğu cepheden yaralı ve hasta gelen esirlerin sıkıntıları kamplarda devam etmiştir. Bazıları ise bu kamplarda hayatlarını kaybetmiştir. Kamplarda çekilen bu sıkıntılar, esirlerin ruhsal durumlarında telafisi mümkün olmayan yaralar açmıştır. Tüm bu olumsuzluklara rağmen esirler kamplarda yeni bir hayat kurmayı başarmış; sosyal, kültürel ve dini alanda pek çok faaliyet gerçekleştirmişlerdir. Şanslı olup esaret sonrası evlerine dönebilen askerler için sorunlar bitmeyecektir. Kampı aratmayacak yeni sorunlar evlerinde de kendilerini beklemektedir. Kimisi geride bıraktığı anne ve babasının vefat haberini öğrenecek, kimisi eşlerini ve çocuklarını bıraktıkları yerde bulamayacaktır. Anahtar Kelimeler: Türk, esirler, esir kampları, Ermeni doktorlar, Birinci Dünya Savaşı, Osmanlı Devleti, İngiltere, Mısır, Hindistan, Burma, Kıbrıs, Malta, Selanik, Man Adası