Sütanneliğin Türkiye'deki değişen yüzü: Anne sütü bağışı deneyimlerinin incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Bilimler Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2024

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HANDE YÜKSEL

Danışman: Yüksel Kırımlı

Özet:

Bu çalışmada, Türkiye`de anne sütü paylaşımında bulunan kadınların deneyimleri incelenerek kadınların bağış yapmaya yönelik motivasyonlarının saptanması, anne sütüne yükledikleri anlamların keşfedilmesi ve süt bankası sistemine yönelik görüşlerinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırmada, nitel ve nicel veri toplama teknikleri birlikte kullanılmıştır. Sosyodemografik Bilgi Formu ve Yarı-Yapılandırılmış Mülakat Formu geliştirilmiştir. Sosyal medyada kurulan (Facebook) süt paylaşım gruplarındaki kadınlara ulaşılarak, süt paylaşımını deneyimlemiş 20 kadın ile çevrim içi görüşme gerçekleştirilmiştir. Toplanan nicel veriler, betimsel istatistik yöntemiyle tablolar haline getirilmiş ve nitel görüşme dökümleri içerik analizine (content analysis) tabi tutulmuştur. Katılımcıların 15`i sütünü başka anneye vermiş, 5`i başka bir anneden süt almıştır. 15 katılımcı arasından 9`u birden fazla bebeğe, 6`sı sadece bir bebeğe sütünü vermiş; 5 katılımcı arasından 4`ü bir anneden, 1`i ise birden fazla anneden anne sütü almıştır. Süt paylaşımı yapan katılımcıların yaşları 23-40 arasındadır. Yapılan analizler sonucunda bağış kavramı, kendilik değerini arttırma, ahlaki zorunluluk ve empati motivasyonları üzerinden tanımlanmaktadır. Sütünü veren annelerin daha çok kendilik değerini arttırma motivasyonuyla bağış yaptığı saptanmıştır. Anne sütüne yüklenen anlamlar incelendiğinde, anne sütüne daha çok soyut anlamlar yüklendiği görülmüş ve anne-çocuk arasında kurulan bağa karşılık gelen ilişki alt temasına daha çok atıf yapılmıştır. Annelerin süt bankası sistemine yönelik görüşleri incelendiğinde ise, çalışma sistemine getirilen öneriler ile süt bankası sisteminin ülkemizde kurulabileceğine yönelik olumlu görüşler sunulmuştur. Bu araştırmayla psikoloji ve antropoloji disiplinlerinin özgecilik, kimlik ve armağan kavramlarından yararlanılarak literatüre Türkiye`de sütannelik olgusuna yönelik güncel bir perspektif sunmak hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler: Anne sütü, sütannelik, süt bankası, armağan, özgecilik, kimlik, bağış.