Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, Cerrahi Tıp Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ABDULLA ABDULLAYEV
Danışman: Ali Fuat Kaan Gök
Özet:
Amaç: İntraabdominal Hipertansiyon (İAH), yoğun bakım ünitelerinde sık karşılaşılan, mortaliteyi ve morbiditeyi arttıran önemli bir faktördür. Bazı durumlarda İAH klinik olarak gözden kaçabilmekte ve intraabdominal basınç (İAB) ölçümü ihmal edilebilmektedir. Literatürdeki çalışmalar göz önüne alındığında abdominal hipertansiyonun postoperatif dönemdeki sıklığı ve etkilerine yönelik kesinleşmiş fikir birliği yoktur. Bu çalışmada akut karın nedeniyle ameliyat edilen, sonrasında yoğun bakım ünitesinde (YBÜ) yatan hastalarda İAH insidansını, buna bağlı gelişebilecek morbidite ve mortalite oranları ile risk faktörlerini belirlemek hedeflenmiştir.
Gereç ve Yöntem: Bu çalışma prospektif gözlemsel bir çalışmadır. Çalışmaya 01 Ağustos 2021 – 31 Aralık 2022 tarihleri arasında akut karın nedeniyle ameliyat edilen ve sonrasında yoğun bakım ünitesinde (YBÜ) takip edilen 18 yaşından büyük hastalar dahil edilmiştir. Ameliyat sonrası YBÜ’ye alınan hastaların intraabdominal basınçları düzenli aralıklarla intravezikal yolla ölçülmüştür. Çalışma verileri, hasta tedavilerine müdahale edilmeden prospektif olarak kaydedilmiştir. İAH’nin intrakraniyal, solunum, kardiyovasküler, gastrointestinal, hepatobiliyer, renal sistem üzerine etkileri, morbidite ve mortalite ile ilişkisi incelenmiştir. İAH gelişimi için risk faktörleri araştırılmıştır. Elde edilen veriler çalışma süresi tamamlandıktan sonra istatistiksel olarak analiz edilmiştir.
Bulgular: Çalışmaya dahil edilen 75 hastanın 55’inde (%73,3) İAH geliştiği belirlendi. Yirmi dokuz hastada (%38,7) YBÜ’ye yatış anında, 26 hastada ise (%34,7) YBÜ’de yattığı süre içinde İAH geliştiği saptandı. Hiçbir hastada abdominal kompartman sendromu (AKS) saptanmadı. İAH saptanan hastaların %44’ü grad I, %18,7’si grad II, %4’ü grad III ve %6,7’si grad IV İAH idi. İAH gelişen hastaların sıvı yükünün normal İAB saptanan hastalara göre daha yüksek olduğu saptandı (p=0,046). İAH olan hastaların %29,1’inde akut böbrek yetmezliği (ABY) gelişti (p=0,031). İAH gelişen 55 hastadan ilk 30 gün süresinde 14 hasta (%25,5) toplamda ise 20 hasta (%36,4) mortal seyretmiş ve bu değerler istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. (p=0,015 ve p=0,004). Ayrıca mortalite görülen hastaları taburcu edilen hastalardan ayıran abdominal perfüzyon basıncı (APB) düzeyi için en uygun sınırın ≤65 mmHg (duyarlılık %75, özgüllük %80 ve doğruluk %79) olduğu saptandı.
Sonuç: İAH ve devamında gelişebilecek olan AKS, çeşitli organ yetmezliklerine neden olarak hastaların prognozunu kötüye götürmekte ve mortalite oranlarını arttırmaktadır. Bunların önüne geçebilmek için başta yüksek risk faktörü olan hastalar olmak üzere YBÜ’de takip ve tedavi edilen tüm hastaların, İAB monitörizasyonunu erken dönemde yaparak İAH tanısını koyup uygun tedavisinin yapılmasını sağlamak gerekmektedir. Ayrıca İAB’nin tek başına değil de APB ile beraber değerlendirilmesi sonucu özellikle karın içi organlarda gelişebilecek olan komplikasyonların önüne geçilebilir.