BANKACILIK SEKTÖRÜNDE OPERASYONEL VE TİCARİ İŞLEMLERDE SUİİSTİMAL RİSKLERİ, RİSKLERİN TESPİTİ ve ÖNLENMESİNDE İÇ DENETİMİN ROLÜ


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi, İşletme Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Cansu Arslan

Danışman: Oya Ekici

Özet:

Bu çalışmada, bankacılık süreçleri operasyonel ve ticari süreçlerde karşılaşılabilecek, kasti

veya hatalı işlem sonucu oluşabilecek suiistimal işlemlerinin erken tespit edilmesi ve

önlenmesini sağlamak adına izlenebilecek adımları belirlemek için bir nitel analiz çalışması

yapılmıştır. Bahse konu nitel analiz çalışmasıyla birlikte başlıca suiistimal işlemleri için uzman

görüşlerine başvurulmuş, suiistimal işlemlerini erken tespit etmek veya önleyebilmek adına

alınabilecek aksiyonlara ilişkin sorular yöneltilmiştir. Bu keşifsel yöntemin sonucunda iç

denetim tecrübesinin suiistimal işlemlerinin tespiti ve önlenmesinde önemli bir rol oynadığını;

tecrübeyle edinilebilecek bilgi birikimi ve yaklaşımlarla suiistimale konu işlemlerin

ayrıştırılabilmesinin kolaylaştığı anlaşılmıştır.

Nitel analiz çalışmasına ek olarak, bankacılık sektöründe karşılaşılan başlıca suiistimal

işlemlerinin özellikleri ve tespit/önleme kontrollerine de yer verilmiştir. Bu kapsamda,

operasyonel ve ticari işlemler başlıklarında aktarılan suiistimal işlemleri değerlendirildiğinde

operasyonel işlemler için kasa işlemleri, şubeye talep edilen tutarların takibi, vadeli mevduat

hesaplarına ait işlemler, müşterilere tanımlı telefon numarası değişiklikleri ile ticari işlemler

için usulsüz kredi tahsisi ve kullandırımı, teminat işlemleri, muvazaalı satış işlemleri, internet

bankacılığından kaynaklı işlemler, kredi komisyonculuğu işlemleri baz alınmıştır. Zimmet suçu

ise gerek operasyonel işlemler açısından gerekse ticari işlemler açısından değerlendirilmiştir.

Sonuç olarak, bahse konu başlıca suiistimal işlemleri ile nitel analiz çalışması birlikte

değerlendirildiğinde belirli bir tecrübeye sahip iç denetim elemanlarının görüş ve bilgi birikimi

baz alınarak tesis edilecek periyodik kontrol noktaları ve veri analiz yöntemleri ile suiistimalin

erken tespit edilmesi veya önlenmesi sağlanabilmektedir.