Güneş enerji santrali yer seçimi için iki aşamalı bir model önerisi: Tunceli örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Munzur Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Mühendislik Yönetimi Anabilim Dalı (Disiplinlerarası), Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Yunus Emre AYKAÇ

Danışman: Muhammet Gül

Özet:

Dünyada ve ülkemizde gelişmekte olan endüstri ile birlikte enerjiye duyulan ihtiyaç her geçen gün artmaktadır. Fosil yakıtların çevreye verdiği büyük zararlar nedeniyle yenilenebilir enerji kaynaklarının önemi her geçen gün artmaktadır. Bunlardan en önemlilerinden bir tanesi de ülkemizde potansiyeli oldukça yüksek olan güneş enerjisidir. Panel maliyetlerinin yüksek olması ve yapılacak güneş enerjisi santral yatırımının geri dönüş süresinin uzun olması sebebiyle güneş enerjisi santralinin kurulacağı yer yatırımın fizibilitesi için hayati öneme sahiptir. Bu çalışmanın amacı, Tunceli için kurulabilecek bir güneş enerji santrali için iki aşamalı birçok ölçütlü karar verme (ÇÖKV) modeli geliştirmektir. Bu bağlamda, ilk olarak literatür taranarak ve uzman görüşleri alınarak, yer seçimini etkileyen faktörler toprak yapısı ve zemin, fay hattı, rekreasyon, heyelan, eğim, güneş radyasyonu, yükseklik, yön ve trafo merkezlerine uzaklık olarak belirlenmiştir. Belirlenen bu kriterler, En İyi En Kötü Yöntemi (BWM) ile ağırlıklandırılmıştır. Birçok ÇÖKV yönteminde bütün kriterleri içeren bir karşılaştırma matrisinine ihtiyaç duyulmasına rağmen, BWM’de daha az sayıda karşılaştırma matrisine ihtiyaç duyulmaktadır. BWM’de karşılaştırmalar en iyi ve en kötü temel alınarak gerçekleştirildiğinden karar vericilerin daha güvenilir bir ikili karşılaştırma yapmasına imkan sağlamaktadır. İkincil olarak, ağırlıklandırılmış kriterlere göre 8 alternatif lokasyon (Tunceli Merkez, Pülümür, Ovacık, Mazgirt, Hozat, Çemişgezek, Nazımiye, Pertek) arasından en uygun yer seçimi gerçekleştirilmiştir. Bu ikincil aşamada 5 farklı ÇÖKV metodu kullanılmıştır. Bunlar TOPSIS, VIKOR, SAW, GRA ve ELECTRE’dir. BWM sonuçlarına göre; güneş radyasyonu faktörü 0.334 ağırlık değeri ile en önemli faktör olurken, fay hattı faktörü 0.038 ağırlık değeri ile en az önemli faktör olarak belirlenmiştir. Yer seçim sonuçlarına göre; Pertek ilçesi 5 metodun tamamında en uygun yer olarak belirlenmiştir. Bu çalışmanın, güneş enerjisi santrali lokasyon seçiminde komşu bölgeler için faydalı bir kılavuz ve diğer alanlarda da lokasyon seçimi problemi için bir rehber sunması beklenmektedir.