Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İlahiyat Fakültesi Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Arapça
Öğrenci: MAITIKUERBAN TUNNISA
Danışman: Ziyad Ravaşdeh
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:
Bu tez, Al-i
İmran ve Nisa sûrelerinin bütünüyle Nasireddin Muhammed İbn Korkmaz el-Aktemori
el-Kahire el-Hanefi el-Çerkes (ö. 882/1478) tarafından yazılan tefsir el yazmasının
tahkıkı ve incelenmesini içermektedir. Müfessir İbn Korkmaz Memlûk Devleti
döneminde (648-923/1250-1517) yaşamıştır. O Hicri dokuzuncu yüzyılın
âlimlerinden olup, şeriat ilimlerinde yetişkin bir alıim,şair ve yazar olmasının
yanı sira aynı zamanda astronomi, tıp, kimya ve el sanatları ilimlerinde de yetenek
sahibiolmuştur. Yazılantefsir iki cilt ve dört bölüme ayrılmaktadır. Bu tefsir,
ise söyleminde vaaz ve hidayet yoluyla yumuşaklık ve ahlaka odaklanan, teşvik
ve korkutma yoluyla, tasavvufun gösterge yorumları tarzında, rivayete ve dirayete
dayalı bir tefsir ve beyanı bakımından benzersiz ve harika olup, Aranjmanları
son derece yaratıcı ve güzeldir. Müellif, yazılarında genel tefsir cümlelerini
baştan sona seci le yazarken bir belagat sanatı kullanmıştır, Ayrıca bu tefsiri,
yirmi ciltlik “Fether-Rahman fi Tefsir-i Kur’an” adlı ilk tefsirini düzenleyip
özetlemiştir. Bu kısa ve özet tefsir, esbab-i nüzul ve diğerleri dahil olmak
üzere Kur'an'ın ilimlerini, belagat, şekil bilgisi ve gramer yöntemlerini
kullanarak bazı içtihat ve kelam hükümlerini içermektedir.Müellif, tefsir
boyunca ayetleri konularına göre ayırarak dengeli bir yaklaşım izlemiş, her
bölüme bir mesjo başlığı vermiş ve her sureyi bir dua ile bitirmiştir.Bu
nüshanın değeri, yazarının el yazısıyla yazılmış olması ve onun tarafından
incelenmesiyle daha da artmıştır.Bu incelemede ön hazırlık olarak ilk bölümünde
müellifin hayatını incelemeye başladım ve onun hayatını biyografi yazarlarından
ve onlarin kitaplarından yararlanarak kisaca tercüme ettim. Ikinci bölümde iseel
yazmanın müellife ait olduğunu doğruladıktan ve incelemede ele alınan yazma
nüshaları belirttikten sonra yazarın benimsediği yaklaşımın bir incelemesi de
dahil olmak üzere tefsirle ilgili olanları anlattım. Daha sonra Al-i İmran
Suresi'nin başından Nisa Suresi'nin sonuna kadar olan tefsirin yer aldığı
bölümü incelemeye başladım ve en önemli sonuçları ve bazı önerileri belirterek
araştırmamı sonlandırdım.