Türk Geleneğinde Kına ve Sivas Yöresinde Geline Kına Yakma Örneği

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Haliç Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Türk Müziği, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Gülten Benli

Danışman: Mesruh Savaş

Özet:

Bütün kültürel öğeler gibi “Kına Yakma” geleneği de köklü ve uzun bir geçmişe sahiptir. Gelenekler ile toplum arasındaki karşılıklı ilişkinin bir sonucu da kültürel kimlik ve bellektir. Sosyal yaşama ihtiyaç duyan her toplum, sürekli değişen ihtiyaçlarını karşılamak ve varlığını sürdürmek için kültüre ihtiyaç duyar. Bu nedenle kültür-gelenek-toplum bağlamı birbirinden ayrılmaz bir bütündür. Toplumların maddi ve manevi geçmişinin bir sonucu olan kültür, kodlar ve nesnelerle varlığını sürdürmektedir. Aynı zamanda kültürel kodlar, her toplumun kendi kimliğini kazanması açısından önemlidir. Bireyler, toplumla olan ilişkilerini kültürel kodlar üzerinden sağlamlaştırmaktadır. Bu nedenle kültür kavramı, önce düşünceden eyleme, sonra da geleneksel davranışa ve sembollere dönüşür. Zaman içerisinde o toplumun ortak belleği haline gelen kültürün devamı ise geleneklerle sağlanmaktadır. Gelenek, kuşaktan kuşağa aktarılan, zaman içerisinde değişen bütün imge, davranış ve düşüncenin tamamını kapsamaktadır. Genelde Kına Kültürü ve özelde Gelin Kınası, diğer bütün geleneksel öğeler gibi toplumun içinde var olup gelişen ve bugünlere gelebilen önemli bir ortak bellektir. Sivas yöresi ise kültürel ve siyasi olarak çok köklü bir geçmişe sahiptir. Anadolu’nun merkezi konumunda olan Sivas, Selçuklulardan Osmanlılara, Bizans’tan Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasına kadar neredeyse her dönemde önemli bir kent olma özelliğini sürdürmüştür. Kültürel bellek açısından kozmopolit bir yapıda olan kentte birçok farklı kültürün etkisini de görmek mümkündür. Kına Yakma geleneği binlerce yıllık geçmişiyle hemen hemen her toplumda kutsallıkla anılmış, özel bir geleneksel öğedir. Gündelik yaşamdan özel günlere kadar hayatın bütün alanlarında var olan kınanın, kadın, aile ve toplum açısından önemli olan düğünlerde kullanılması yine uzun bir geçmişe sahiptir. Kına gecesinde yakılan gelin kınası, kutsanma ve ortak belleğin devamı açısından her toplum için vazgeçilmez bir gelenektir.