Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edebiyat Fakültesi Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ELİF ÜNAL
Danışman: Birsel Küçüksipahioğlu
Özet:
Bu çalışma, 1096-1131 yılları arasında Doğu Akdeniz şehirlerinde Haçlıların gerçekleştirdiği siyasî, sosyal ve ekonomik faaliyetler üzerinde durmakta, Venedik, Cenova, Pisa gibi İtalyan denizci devletlerin bu faaliyetlerdeki rolüne değinmektedir. Birinci Haçlı Seferi sırasında ve sonunda Urfa, Antakya, Kudüs ve Trablusşam'da Haçlı devletleri kuruldu. Haçlılar, siyasî ve ticarî bakımdan nüfuz elde edebilmek, Doğu'daki hâkimiyetlerini genişletip, bölgeyi kontrol altına alabilmek için önemli limanlara sahip Doğu Akdeniz şehirlerini ele geçirmeye çalıştı. Bu hususta İtalyan denizci devletlerinin kendilerine yardımı oldu ve kısa sürede Hayfa, Arsûf, Kaysâriye, Akkâ, Trablusşam, Beyrut, Sayda, Sûr gibi Doğu Akdeniz'in birbirinden önemli liman şehirleri Haçlıların hâkimiyetine girdi. Doğu Akdeniz şehirlerinin zaptı Haçlılara siyasî ve ekonomik açıdan büyük faydalar sağladı. Bu şehirler vasıtasıyla Avrupa ile deniz yoluyla bağlantı kuran Haçlıların Batı'dan yardım almaları oldukça kolaylaştı. Gelen bu yardımlar Doğu Akdeniz şehirlerinin ele geçirilmesinde ve savunulmasında Haçlılara büyük bir güç kazandırdı. Haçlıların kazandıkları bu güç Fâtımîlerin bölgedeki otoritesinin sarsılmasına ve hareket kabiliyetlerinin kısıtlanmasına sebep olurken Bizans İmparatorluğu'nu ise zor durumda bırakarak Doğu Akdeniz'den uzaklaşmasını sağladı. Bununla birlikte Doğu Akdeniz şehirlerinin birbirinden değerli liman şehirlerinin ticarî olanakları Haçlıların iktisadî bakımdan da kalkınmalarına imkân tanıdı. Doğu Akdeniz şehirlerinin zaptı için Haçlılara deniz gücüyle destek veren İtalyan denizci devletleri de elde ettikleri geniş kapsamlı imtiyazlarla bölgeye yerleşerek Doğu Akdeniz ticaretinde söz sahibi oldu. İtalyan denizci devletlerinin bölgede gerçekleştirdikleri ticarî faaliyetler Doğu Akdeniz şehirlerinin kısa süre içerisinde Doğu-Batı ticaretinin merkezleri hâline gelmesini sağlayarak bu şehirlerin limanlarına büyük bir değer kazandırdı. Doğu Akdeniz limanları üzerinden gerçekleşen ticarî faaliyetler aynı zamanda Doğu kültürünün Batı'ya aktarımında ve Avrupa'nın sosyal ve ekonomik yapısının yeniden şekillenmesi hususunda da önemli rol oynadı.