Habad-Lubaviç Hasidiliğinin Tarihsel Gelişimi ve Misyon Faaliyetlerinin Dini Kökeni

---

Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İlahiyat Fakültesi Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: FATİH MEMİÇ

Danışman: Mahmut Salihoğlu

Özet:

Hasidik  geleneğe  mensup  olan  Habad-Lubaviç hareketi rebbe olarak anılan liderler tarafından  yönetilmiştir.  Bu  hareket  faaliyetlerini  ilk  beş  rebbe  zamanında Rusya’da, son iki rebbe döneminde ise Amerika’da yürütmüştür. Her lider harekete katkıda bulunmuş ve onların rehberliğinde geliştirilen öğretilerle yeni şartlara uyum sağlanmıştır. 

Habad-Lubaviç hareketi, misyoner karakteriyle diğer hasidi ekollerden belirgin bir şekilde ayrılmaktadır. Çalışma da “Habad-Lubaviç’i ortaya çıkartan etmenleri, misyoner  karakterini  şekillendiren  unsurları  ve  krizler  karşısında  hareketin atmış  olduğu  adımları”  araştırmaktadır.  Hareket,  misyon  öğretisini  Kabalacı geleneğin  yaratılış  teorisi  üzerine  kurmuştur.  Bu  doğrultuda  her  bir  Yahudi’nin kurtuluş için yapacağı eylemlere önem verilmiştir. Yahudiler, hayvani ruh ile birlikte tanrısal bir unsur olan ilahi ruha da sahip oldukları için diğer insanlardan ontolojik açıdan  farklı  görülmüştür.  Hareketin  kabul  ettiği  bu  kategorik  ayrım,  Yahudilere yönelik  misyonerliği  teşvik  eden  dini  unsurların  en  önemlisidir.  Habad-Lubaviç’in evrensel bir dini hareket olmasında kurtuluşun ancak hasidik öğretinin yayılmasıyla mümkün olduğu inancının yanı sıra Siyonizm’in ortaya çıkışı ve Amerika’ya göç de önemli rol oynamıştır. 

Mesih’in gelişi, Yahudi geleneğinde önemli bir yere sahiptir. Bu düşünceye özel  vurgu  yapan  7.  rebbenin  faaliyetleri,  onun  Mesih  olduğu  ile  ilgili  büyük  bir beklenti  oluşturmuştur.  1994’te  vefat  etmesi  ise  hareketin  müntesiplerini  hayal kırıklığına  uğratmıştır.  Ayrım  yapmaksızın  kurumları  ve  temsilcileriyle  bütün Yahudilere hizmet etmeyi ilke edinen hareket, bugün rebbesiz bir şekilde faaliyetlerini sürdürmektedir.  Tüm  bu  düşünce  ve  eylemler  Habad-Lubaviç’in  dünya  çapında teşkilatlı bir misyoner Yahudi grup olarak ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır.