"Çukurova Bölgesinde Fransız İşgali ve İşgal Yönetimi (1918-1921)"


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edebiyat Fakültesi Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Turgay Tunalı

Danışman: Murat Aydoğdu

Özet:

I.Dünya savaşı sonunda imzalanan Mondros Mütarekesi sonrası Osmanlı Devleti'nin toprakları İtilaf Devletlerince işgale başlandı. İşgal edilen yerlerden birisi de Çukurova bölgesi oldu. Bölge, Anadolu üzerindeki en verimli topraklara, yakındoğu ve Doğu Akdeniz'e açılan liman ve demiryollarına sahipti. Fransa'nın Anadolu'nun bu bölgesi ile alakalı uzun vadeli ve ekonomik temelli planları bulunuyordu. Fransa bu planları hayata geçirmek üzere Çukurova'yı işgal ederek burada yeni bir düzen kurmak için çalışmalara başladı. Bu doğrultuda Adana Vilayeti'nin her sahasında çeşitli müdahalere başlandı ve bölgede yeni bir düzen tesis edildi. Fransa, bu faaliyetlerinde Ermenileri en büyük destekçisi ve yardımcısı olarak gördü. Bu suretle işgal sonrası bölgeye getirilen Ermeni Lejyonu, bir taraftan Fransız çıkarlarını korurken diğer taraftan yerel halka yönelik çeşitli saldırılar gerçekleştirdi. Halk ve yerel yöneticilerin en rahatsız eden şey de Ermeni Lejyonu ve bunu destekleyen bazı Fransız subayları oldu. Bu durum halkta bir aksü’l amel yarattı ve bireysel olarak başlayan tepkiler daha sonra daha da etkin hale geldi. Kuva-yı Milliye’nin bölge üzerinde ağırlığını hissettirmeye başlaması Çukurova’nın işgalinde yeni bir dönemi başlattı. Oluşan çatışma ortamı Fransızların savaş öncesi planlarını hayata geçirmesini de imkansız kılacaktı. Bu doğrultuda Fransızlar Anadolu üzerinde ekonomik ayrıcalıklara karşılık bölgenin tahliye edilmesi ve Suriye’deki kurdukları mandayı önceleyen bir anlayışa bürünecekler, ve Ankara Hükümeti ile diyalog arayışına gireceklerdi.