Pagan İnanışında Ana Tanrıça: Antik Ege’de Kutsal Alanlar


Creative Commons License

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Enver Emir Kürklü

Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Engin Beksaç

Eş Danışman: Hasan Hüseyin Esenoğlu

Özet:

Paganizm, kökenleri dünyanın kadim doğa dinlerine uzanan bir inanç biçimi ve bu dinlerin

genel adıdır. İnsanlar geçmiş çağlardan bu yana gökyüzünü ve gökyüzündeki olayları merak

etmişlerdir. Dış dünyayı gözlemişler ve belirli çıkarımlarda bulunmuşlardır. İnsanlar toprağa

ektiği ürünlerin, kendisine yararlı bir besin olarak döndüğünü görmüş daha sonra döngüsel bir

şekilde toprağın aynı zamanda da verimsiz olabileceğine tanık olmuşlardır. Mevsimsel olan

bu döngüler insan yaşamıyla özdeşleştirilmeye başlanmıştır. Daha sonra doğanın bereketli,

şifa verici yaratıcı süreci kadının doğurganlığıyla, anaçlığıyla bütünleştirilmiş ve “Ana

Tanrıça” inancı ortaya çıkmıştır. Tarihöncesi çağlardan beri insanların inancında önemli bir

rol oynayan “Ana Tanrıça” “Ay” ile ilişkilendirilmiş ve Ay’ın evreleri ile bütünleşmiştir.

Çalışmamızda; Pagan inanışında önemli bir rol oynayan “Ana Tanrıça”nın Anadolu

çevresindeki önemli kültürlerdeki kimliklerine değinilmiştir. Bu açıdan bakıldığında sırasıyla;

Kemet Kültürü (Antik Mısır), Frig Kültürü, Grek Kültürü (Antik Yunan), Trak Kültürü, Kelt

Kültürü ve Germen Kültürü’ndeki Ana Tanrıça’lardan bahsedilmiştir.

Çalışmamız kapsamında; Antik Ege’de bulunan “Ana Tanrıça” “Kutsal Alanları”;

“mağaralar”, “kayalıklar” ve “tapınaklar” olmak üzere üçe ayrılarak incelenmiştir. Bu “Kutsal

Alanlar”; “Arkeoloji” ve “Arkeoastronomi” bilimleri kapsamında araştırılmıştır. Özellikle

Çanakkale, Balıkesir (Burhaniye ve Ayvalık) ve İzmir’de görülen bazı “Kaya Sunakları”

“Arkeoastronomik” olarak önem arz etmektedir.