Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Enver Emir Kürklü
Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Engin Beksaç
Eş Danışman: Hasan Hüseyin Esenoğlu
Özet:
Paganizm, kökenleri dünyanın kadim doğa dinlerine uzanan bir inanç biçimi ve bu dinlerin
genel adıdır. İnsanlar geçmiş çağlardan bu yana gökyüzünü ve gökyüzündeki olayları merak
etmişlerdir. Dış dünyayı gözlemişler ve belirli çıkarımlarda bulunmuşlardır. İnsanlar toprağa
ektiği ürünlerin, kendisine yararlı bir besin olarak döndüğünü görmüş daha sonra döngüsel bir
şekilde toprağın aynı zamanda da verimsiz olabileceğine tanık olmuşlardır. Mevsimsel olan
bu döngüler insan yaşamıyla özdeşleştirilmeye başlanmıştır. Daha sonra doğanın bereketli,
şifa verici yaratıcı süreci kadının doğurganlığıyla, anaçlığıyla bütünleştirilmiş ve “Ana
Tanrıça” inancı ortaya çıkmıştır. Tarihöncesi çağlardan beri insanların inancında önemli bir
rol oynayan “Ana Tanrıça” “Ay” ile ilişkilendirilmiş ve Ay’ın evreleri ile bütünleşmiştir.
Çalışmamızda; Pagan inanışında önemli bir rol oynayan “Ana Tanrıça”nın Anadolu
çevresindeki önemli kültürlerdeki kimliklerine değinilmiştir. Bu açıdan bakıldığında sırasıyla;
Kemet Kültürü (Antik Mısır), Frig Kültürü, Grek Kültürü (Antik Yunan), Trak Kültürü, Kelt
Kültürü ve Germen Kültürü’ndeki Ana Tanrıça’lardan bahsedilmiştir.
Çalışmamız kapsamında; Antik Ege’de bulunan “Ana Tanrıça” “Kutsal Alanları”;
“mağaralar”, “kayalıklar” ve “tapınaklar” olmak üzere üçe ayrılarak incelenmiştir. Bu “Kutsal
Alanlar”; “Arkeoloji” ve “Arkeoastronomi” bilimleri kapsamında araştırılmıştır. Özellikle
Çanakkale, Balıkesir (Burhaniye ve Ayvalık) ve İzmir’de görülen bazı “Kaya Sunakları”
“Arkeoastronomik” olarak önem arz etmektedir.