Günümüzde, insan faaliyetleri küresel ısınmayı tetiklemekte ve bitkilerin gelişimini etkileyen kuraklık
streslerine neden olmaktadır. Bitkiler kuraklık stresine karşı diğer canlılara göre daha savunmasızdır.
Bu da bitki gelişiminin ve üretim çıktısının azalmasına neden olmaktadır. Kuraklık stresinin bitkiler
üzerindeki olumsuz etkileri azaltmak ve düşen verim sorunlarını çözmek için kuraklığa karşı bir geri
bildirim mekanizması kurmak çok önemlidir. Kuraklık mekanizmaları bitki fizyolojisi ve metabolizması
tabanlı süreçleri içermektedir. Kök ve yaprak yapısının, ozmotik dengenin, karşılaştırmalı su
içeriklerinin ve stoma hareketlerinin iyileştirilmesi, gıda maddesi olarak tüketilen mahsul bitkilerinde
kuraklığa karşı toleransı artırmaktadır. Bitki hormonları ve büyüme düzenleyicileri (absisik asit,
salisilik asit, jasmonik asit, oksin, gibberellin, etilen, brassinosteroidler ve peptit molekülleri vb.),
kuraklık stresiyle başa çıkmak için önemli mekanizmalardır.
Bitkiler gelişimleri sırasında organlarda, dokularda ve hücrelerde meydana gelen senesens süreci
nedeniyle ölüme doğru gitmektedir. Senesens kısaca programlı hücre ölümüdür. Kotiledonlar bitkinin
gerçek yapraklarının oluşumu öncesinde gelişen, bitkinin beslenmesini sağlayan besidokuya sahip
özel yapraklardır. Turp bitkisi epigeik çimlenme gösterdiği için kotiledonlar toprak üstü organı olarak
gelişmekte ve senesensin takibi için kolaylık sunmaktadır. Hem bu özelliğinden dolayı hem de besin
değeri yüksek, bol tüketilen bitki olması nedeniyle bu çalışmada bitki materyali olarak tercih
edilmiştir. Kuraklık kaynaklı kotiledon senesensi, başlangıcından itibaren ilerleme ve tamamlanma
aşamalarını takip edebileceğimiz, dikkate değer şekilde koordineli bir süreçtir. Çok çalışılmasına
rağmen kotiledon ve yaprak senesensiyle ilgili gizem hala çözülememiştir. Kotiledon senesensi ve
kuraklık stresi arasındaki ilişkinin net olarak ortaya konması, tolerans seviyelerinin tespit edilmesi için
hala endojen ve ekzojen uygulamalara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışmada tolerans mekanizması
üzerine etki eden aktif brassinosteroid olan epibrassinolid’in (eBL) kuraklık stresinde senesens
mekanizması üzerine etkisi incelenecektir.
Çalışmanın kapsamı: Fideler PEG (Polietilen glikol) kullanılarak kuraklık stresine sokulacak, turp
fidelerinin kotiledonlarında meydana gelen senesens kademeleri gözlenecek, eBL püskürtme yöntemi
ile uygulanacak, stoma hareketleri, fizyolojik ve biyokimyasal değişiklikler belirlenecektir. Kuraklık
stresinin, kotiledonların erken senesense neden olup olmadığı tespit edildikten sonra eBL nin
senesens sürecini geciktirip geciktirmediği ortaya konacaktır. Çalışmanın sonunda bitki büyüme
düzenleyicilerinden eBL nin, bitkilerin kuraklık stresine karşı toleransı (dayanıklılığı) artırmada nasıl bir
rol oynadığı ve süreci nasıl modüle ettiği saptanacak ve raporlanacaktır. Sonuçlar, hem bitki fizyolojisi
alanına katkı sağlayacak hem de tarımda sürdürülebilir su kullanımı stratejileri geliştirilmesine
yardımcı olacaktır.