Amaç: Hodgkin hastalığı tedavisinde kombine kemoterapi ve radyoterapi verilmektedir. Hodgkin hastalığı tedavisinde kemoterapi ve radyoterapiye bağlı akut komplikasyonların yanı sıra uzun dönem komplikasyonlar da görülmektedir. Gelişen mevcut tedavilerle sağ kalım oran ve süresi uzadıkça tedavi sonucu gelişen yan etkilerin görülme sıklığı artmış ve tedavinin geç etkileri giderek önem kazanmıştır. Bu nedenlerle yapılan bu çalışmada kemoterapi ve radyoterapinin tiroid fonksiyonları ve kemik mineralizasyonu üzerine geç yan etkilerinin değerlendirilmesi amaçlandı.

Yöntem: 1994-2013 yılları arasında Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Kanuni Sultan Süleyman Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Hematoloji ve Onkoloji Kliniği’nde Hodgkin Lenfoma tanısı ile takip ve tedavi edilen, 34’ü erkek ve 6’sı kız olmak üzere toplam 40 hasta ileriye dönük olarak incelendi.

Her bir hasta için ad, soyad, yaş, cinsiyet, histopatalojik tipi, evresi radyoterapi alma yaşı, radyoterapi dozu, radyoterapi aldıktan sonra geçen süre, tedavi protokolleri, TSH, serbest T4, anti-tiroglobulin, anti tiroid peroksidaz, kalsitonin, tiroglobulin, tiroid USG, hipotiroidi varlığı, nodül varlığı, hipotiroidi oluşma zamanı, tiroid ndülü oluşma zamanı, kalsiyum, fosfat, magnezyum, alkalen fosfataz, D vitamini, parathormon, z skoru bilgilerini içeren bir çalışma formu oluşturuldu. Tiroid USG’de nodül saptanan hastalara Tiroid sintigrafi ve sonuca göre ince iğne aspiarasyon biyopsisi planlandı.

Bulgular: Hastaların yaşları 4 ile 31 arasında değişmekte olup ortalama 14,13±6,081 saptandı. Hastalarımızın 34’ü (%85) erkek ve 6’sı kız (%15) idi. Hastalardan tamamı (%100 hasta) radyoterapi ve kombine kemoterapi almıştı. ortalama radyoterapi dozu 21,4875±4,48726 idi. Hastalarımızda %72.5 oranında primer hastalık baş-boyun bölgesine lokalize idi. 7 hastada (%17,5) B semptomu vardı.

Kırk hastanın 12’inde (%30 hasta) hipotiroidi saptandı. Bunların tiroid replasman tedavisi başlanan 5’i (%41) klinik hipotiroidi olarak değerlendirildi. Toplam 12 hipotiroidi hastasının 11’i erkek (%91), 1’İ kızdı (%9).

xi

Hastalarımızın 5’inde (%12,5) yapılan tirod USG’sinde tiroid bezinde nodül saptandı. Tiroid sintigrafisi ve tiroid ultrasonografi sonuçlarına göre seçilen üç hastamız tiroid biyopsisine yönlendirildi Tiroid nodülü saptanan toplam 5 hastanın 3’ü erkek (%60), 2’si kızdı (%40). Hastalarımızda ortalama hipotiroidi gelişme zamanı ve ortalama tiroid nodülü oluşma zamanı incelendi. 12 adet hipotiroidi saptanan hastanın ortalama hipotiroidi gelişme yaşı 3,10±2,02, 5 adet tiroid nodülü saptanan hastanın ortalama tiroid nodülü oluşma yaşı 8,90±7,10 saptandı.

12 adet hipotiroidi saptanan hastanın ortalama hipotiroidi gelişme yaşı 3,10±2,02, 5 adet tiroid nodülü saptanan hastanın ortalama tiroid nodülü oluşma yaşı 8,90±7,10 saptandı

Değerlendirilen 40 hastanın 5’inde (%12,5) osteoporoz saptandı. Osteoporoz olan hastaların ortalama yaşı 16,4±6,88 iken diğer hastalarımızın ortalama yaşı 13,8±6 saptandı. Osteoporoz olanların 3’ü (%60) erkek, 2’si (%40) kız saptandı. Hastalarımızın 25’inde 25 OH vitamin D (%62,5) düşüklüğü saptandı. B semptomu olan 7 hastanın 3’ünde(%42,8) osteoporoz saptandı. Steroid içeren kombine kemoterapi alan 11 hastanın(%27,5) 3’ünde osteoporoz saptandı.

Sonuç: Hodgkin hastalığı tedavisi gören hastalarda geç dönemde klinik veya subklinik bazı bozukluklar çıkabilmektedir. Bununla beraber, tedavi başarısının yüksekliği ve çocukların önlerindeki beklenen yaşam süresinin uzunluğu erken ve etkin tedaviyi, en iyi hizmete erişimi, yaşam kalitesini, psikososyal yaklaşımı daha önemli hale getirir.

Anahtar Kelimeler: Lenfoma, Hodgkin, Çocukluk Çağı, Endokrin, Kemoterapi, Radyoterapi, Komplikasyon, Tiroid, Osteroporoz