Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Eczacılık Teknolojisi Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: İMRAN ALTIOKKA
Danışman: Melike Üner
Özet:
Kozmetiklere bağlı istenmeyen etkiler çok yaygın olarak görülmüyor olsa da azımsanmayacak sayıda kişiyi etkilemektedir. Bu istenmeyen etkiler iritasyon, alerji, foto alerji ile teratojenik, östrojenik, mutajenik veya karsinojenik etkilerdir. Kozmetiklere bağlı yan etkiler ürünün kullanım süresine, kullanım miktarına ve uygulandığı bölgenin büyüklüğüne göre değişebilmektedir.
Kozmetovijilans, kozmetik ürünlerin normal ya da öngörülebilir koşullar altında kullanımıyla gözlenen istenmeyen etkilerin spontane bildirimlerinin toplanması, değerlendirilmesi ve izlenmesi faaliyetleridir. Ülkemizde kozmetovijilans sistemi Avrupa Birliği’nin Kozmetik Tüzüğüne paralel olarak 2012 yılında Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) tarafından kurulmuştur. İstenmeyen etkilerin raporlanmasına ilişkin kılavuz sayesinde kozmetiklere bağlı yan etkilerin bildirimi ve raporlanması takip edilebilmektedir.
Gün geçtikçe yeni üretim teknolojileri (nanoteknoloji, biyoteknoloji) ve yeni içerikler kozmetiklerde daha güçlü etkiler elde etmek amacıyla kullanılmaktadır. Bununla birlikte sosyo-ekonomik gelişmeler, farklılaşan kozmetik trendleri, kozmetik ürünlerin pazarlanma stratejileri gibi faktörler kişilerin kozmetik kullanımlarını arttırmaktadır. Artan kozmetik kullanımı kişilerin daha fazla miktarda kimyasala maruz kalmasına neden olmaktadır. Değişen kozmetik kullanım alışkanlıkları ve içerikler güncel durumuna uygun olarak yeni regülasyonların belirlenmesi ihtiyacını doğurmaktadır. Bu nedenle kozmetovijilans yaşayan ve sürekli değişime uğrayan bir kavramdır. Bu noktada ise istenmeyen etkilerin geri bildirimi ve raporlanması oldukça büyük önem taşımaktadır.
Bu tezin amacı yan etkilere neden olabilen kozmetik içerikler hakkında yapılan bilimsel çalışmaları derlemek ve gelişmekte olan kozmetovijilans kavramına katkıda bulunmaktır. Bu amaçla kozmetiklerde kullanımı ile birçok yan etkiye neden olduğu araştırılmış olan bileşenler ve nanokozmetikler hakkında literatürde yer alan çalışmalar incelenmiştir.
Çalışma sonucunda kozmetovijilans sisteminde sağlık profesyonellerinin geri bildirimlerinin, dikkat edilmesi gereken içerikler hakkında tüketici ve hastaya verilecek danışmanlık hizmetinin ve bilinçli kozmetik ürünlerin seçiminin önemi ortaya çıkmıştır.