Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Aziz Sancar Deneysel Tıp Araştırma Enstitüsü, Laboratuvar Hayvanları Ana Bilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Hayder Saad Raji Alafloogee
Danışman: Aydın Çevik
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:
Al
Afloogee, Hayder Saad Raji. Akut ve Kronik Stres Altındaki Sıçanlarda Çevre
Zenginleştirmenin Kortikosteroid Hormonlara Bağlı Fizyolojik Etkilerinin
İncelenmesi. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans
Tezi. İstanbul. 2024.
Bu çalışmanın amacı; depresyon, alzheimer
ve vasküler demans gibi nörolojik hastalıkların araştırılmasında sıklıkla
kullanılan zorunlu yüzme testinin (ZYT) hayvan refahı açısından bilinen
dezavantajlarını en aza indirmek, farklı stres modellerine karşı zenginleştirilmiş
çevre (ZÇ) uygulamasının etkilerini değerlendirmektir.
Bu amaçla 36 adet Wistar albino erkek sıçan
ile her biri ZÇ ve standart çevre (SÇ) olmak üzere 2’şer alt grup içeren
kontrol (n=12), uzun süreli tek stres (SPS) (n=12) ve uzun süreli çift stres
(DPS) (n=12) grupları oluşturulmuştur.Bu gruplara ZYT ve hareket kısıtlama
işlemleri uygulanmıştır.Hayvanlardan deney öncesi ve deney sonunda alınan kan
örneklerinde kortikotropin salgılatıcı hormon (CRH), Adenokortikotropik hormon
(ACTH) ve kortikosteron (CORT) adlı glukokortikoidlerin (GK) plazma düzeyleri ELISA yöntemiyle ölçülmüştür.
Stresli gruplar ile kontrol grubu
arasındaki davranışsal ifadeler ve plazma CRH, ACTH ve CORT düzeyleri arasında
anlamlı farklılıklar bulunmaktadır. Stres yüklü sıçanların kontrol
grubundakilerine göre daha az yüzme ve daha çok tırmanma ve hareketsizlik
sürelerine sahip oldukları ortaya konulmuştur (P<0.01).
20 gün boyunca uzun süreli
çevresel strese maruz bırakılan sıçanlarda plazma CRH, ACTH ve CORT
düzeylerinin arttığı, ZÇ uygulamasına tabi tutulan stresli gruplarda plazma GK
düzeylerinin azaldığı saptanmıştır. Çalışmamızın bulguları, akut kısıtlama stresine maruz bırakılan sıçanlarda olduğu kadar
tekrarlanan stres altındaki sıçanlar üzerinde de olumlu bir etkisi olduğunu
göstermektedir.
Buna karşılık, ZÇ 'li ve SÇ
uygulanan stres gruplarında kontrol gruplarına kıyasla, 35 gün boyunca
tekrarlanan strese maruz kalan stresli ve ZÇ grupları ile kontrol grupları
arasında önemli bir fark bulunmamıştır.
Bu çalışma ile, insanlardaki
psikolojik hastalıkların modellenmesinde önemli katkılar sağlayan ZYT
uygulamasının yol açacağı travmatik sonuçların ZÇ uygulaması ile
azaltılabileceği ortaya konulmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Stres, Çevresel
Zenginleştirme, Stres hormonlarının fizyolojisi, Zorunlu Yüzme Testi (ZYT),
Hayvan Refahı.