Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edebiyat Fakültesi Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Asena ÇETİNKAYA
Danışman: Hüseyin Turoğlu
Özet:
“Hopa Çayı Havzası Uygulamalı Jeomorfoloji Etüdü” isimli yüksek lisans tez çalışması İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Anabilim Dalı öğrencisi Asena ÇETİNKAYA tarafından hazırlanmıştır.
Geçmiş yıllara oranla şiddet ve sıklığında artış meydana gelen sel ve taşkınlar Hopa Çayı Havzasında can ve mal kayıplarına neden olmuştur. Litolojik yapısı gereği kütle hareketlerine müsait olan yüksek eğimli havza yamaçları ve dar vadi tabanı dolayısıyla şiddetli sağanak yağışların etkisi dahilinde sel ve taşkına müsait bir ortam oluşturur. Engebeli bir arazi üzerine kurulmuş olan Hopa Çayı Havzası, uygun yerleşim alanlarının kısıtlı bulunduğu bir topografya alanıdır. Dar bir alanda sıkışmış olan yerleşim, tarım, hayvancılık, ticari faaliyetlerin yer seçimleri ve afetlerin kontrol altına alınması önemli bir husustur. Özellikle hatalı arazi kullanımının önüne geçildiğinde yaşanan afetlerin verdiği hasarlar azaltılabilir.
Yapılan araştırmalar sonucunda yıllar içerisinde mevsimsel sarkmaların yaşandığı ortaya konmuştur. Özellikle sonbahar yağışlarında yaşanan artış, dar bir vadiden akış gösteren Hopa Çayı’nın debisini arttırmasıyla 20 yıl gibi bir sürede vadi tabanındaki yapılaşmanın artışına bağlı olarak akışa geçtiği alanın daralması sel felaketini meydana getirerek, vadinin ayrışma örtüsünün gevşek bir zemin oluşturmasıyla heyelanı tetiklemiştir. Sel karakterli bu akış şiddetini kaybettiğinde taşkına dönüşmesiyle sonuçlanmıştır.
Havzanın coğrafyası dolayısıyla burada sel, taşkın ve heyelan gibi doğa olaylarının yaşanmaya devam edeceği açıktır. Fakat hasarı en aza indirmek ve bu doğa olaylarının afete dönüşmesini engellemek için özellikle yapılaşma konusunda yaptığımız hataları görmeli ve çözüm üretmeliyiz. Doğa ile uyum sağlayarak sürdürebilir yaşam hem doğamız hem de geleceğimiz için en olumlu sonuçları getirecektir.
Anahtar Kelimeler: Flüvyal Jeomorfoloji, Havza Yönetimi, Doğal Afetler, Uygulamalı Jeomorfoloji, Sel ve Taşkınlar, Havza Planlama.