Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: NİDA ÖZKAYMAK
Danışman: Ercüment Balcı
Özet:
İSTANBUL
KADIKÖY HİLÂL-İ AHMER CEMİYETİNİN TARİHÇESİ VE 1921-1922 YILLARI FAALİYETLERİ
NİDA
ÖZKAYMAK
Türk Kızılayı, dünyaca tanınan bir yardım kuruluşu
olup 150. kuruluş yıldönümünü kutlamaktadır. İstanbul’da 11 Haziran 1868’de “Mecruhin
ve Marda-yı Askeriyeye İmdad ve Muavenet Cemiyeti” adıyla faaliyete başlayan Kızılay,
ilk şubesini de İstanbul Kadıköy’de ilk kez Balkan Savaşları (1912-1913)
döneminde açmış; ancak uzun soluklu bir faaliyet gösteremeden kapanmıştır. Hilal-i
Ahmer Cemiyeti Kadıköy Şubesi 1921 yılında yeniden teşkil edilmiş ve ancak bu
dönemden itibaren düzenli bir şekilde yardım faaliyetlerini sürdürebilmiştir. Kadıköy
Şubesi, Millî Mücadele döneminde cephede şehit düşenlerin geride bıraktıkları
bakıma muhtaç eş ve çocuklarıyla; yaralı gaziler ile hasta ve yoksul insanların
tedavi masrafları ve iaşeleri için aynî ve nakdî yardım faaliyetlerini organize
ederek; bağış toplayabilmek için müsamere, sergi, konser, çiçek satışı, rozet
satışı ve piyango çekilişleri gibi birtakım etkinlikler düzenleyerek; veya
halkın kendiliğinden yaptığı bağışların toplanıp dağıtımında aktif bir rol
üstlenerek, büyük yararlılıklar göstermiştir.
Bu tez, Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Kadıköy Şubesi’nin
tarihçesi ile 1921-1922 yılları faaliyetlerini ele almaktadır. Hilâl-i Ahmer
Cemiyeti’nin İstanbul’da ilk şubesi olan Kadıköy Şubesi’nin kuruluşu ve
faaliyetleri; 1923 yılında yayınlanmış olan “Kadıköy Hilâl-i Ahmer Cem‘iyeti’nin
Tarihçesi ve Hülâsa-i İcraatı (1337-1338)” isimli eserden hareketle
incelenmiştir. Öncelikle; kitabın, Latin harflerine çevrilmesi yoluna gidilmiş
ve tam transkripsiyonu yapılmıştır. Üç ana bölümde yapılan değerlendirme ve
elde edilen sonuçlara ek olarak, tarafımızdan yapılmış olan transkripsiyon
metni ile metnin tıpkıbasım (orijinal) fotoları da tezin arkasına eklenmek
suretiyle, araştırmacıların kullanımına sunulmuştur. Tez, Osmanlı Devleti’nin
son yılları ile Cumhuriyet’e geçiş sürecinde Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Kadıköy
Şubesi’nin bağış ve yardım faaliyetleri ile aynı zamanda İstanbul şehir
tarihinde Kadıköy semt teşkilatı hakkında bilgiler vererek dönemin sosyal
yaşamına da ışık tutma amacındadır.
Anahtar Kelimeler: Türk
Kızılayı, Hilâl-i Ahmer Cemiyeti, Kadıköy,
İstanbul, Millî Mücadele.