Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2014
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ZÜLFİYE AKIL
Danışman: Ayfer Elçigil
Özet:
Amaç: Kanserli hastaların kemoterapiye bağlı bulantı kusmalarının fonksiyonel durumlarına olan etkisinin belirlenmesi amacıyla planlanmıştır. Yöntem: Bu çalışma tanımlayıcı bir çalışmadır. Araştırmaya Temmuz 2011-Mart 2012 tarihleri arasında bir devlet hastanesinde kemoterapi alan 130 kanserli hasta alınmıştır. Etik kurul, hastaneler ve hastalardan yazılı izin alınmıştır. Veriler, kişisel özellikler bilgi formu, bulantı kusma deneyimi değerlendirme formu, visual analog skala, fonksiyonel yaşam ölçeği kanser formları ile toplanmıştır. Araştırma sonucu elde edilen bulgular SPSS 15.0 programı yardımıyla değerlendirilerek analiz edilmiştir. Analizlerde tanımlayıcı yöntemler, pearson korelasyon analizi, tekrarlayan ölçümlerde varyans analizi testi ile değerlendirilmiştir. P<0,05 anlamlı kabul edilmiştir. Bulgular: Hastaların %16.9'u beklentisel, %26.9'u akut %81.5'i gecikmiş bulantı, hastaların %8.5'i beklentisel, %%14.6'sı akut, %60.8'i gecikmiş kusma yaşamıştır. Gecikmiş bulantı şiddetini orta derece olarak bildiren hasta sayısı %63.1, gecikmiş kusma şiddetini orta derece bildiren hasta sayısı %53.1 olarak kaydedilmiştir. Hastaların tedavi öncesi fiziksel fonksiyon puan ortalaması (36.7±10.0) iken beşinci gün (29.3±11.6), psikolojik fonksiyon puan ortalaması (28.2±8.2) iken beşinci gün (25.1±8.3), genel iyilik hali puan ortalaması (13.5±4.1) iken beşinci gün (11,8±3,9), sosyal fonksiyon puan ortalaması (11,0±3,5) iken beşinci gün (9.1±4.0), gastrointestinal semptom puan ortalaması (10.0±3.9) iken beşinci gün (5.9±4.1) olarak saptanmıştır. Hastaların yaşadığı gecikmiş bulantı deneyimi ile gastrointestinal semptom puanları arasında negatif yönde yüksek düzeyde, hastaların yaşadığı gecikmiş kusma deneyimi ile gastrointestinal semptom puanları arasında ise negatif yönde orta düzeyde istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Gecikmiş bulantı şiddeti orta derece olanlar ile gastrointestinal semptom puanları arasında negatif yönde orta düzeyde, gecikmiş kusma şiddeti orta derece olanlar ile gastrointestinal semptom puanları arasında ise negatif yönde zayıf düzeyde istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki vardır.Hastaların tedavi öncesi fonksiyonel yaşam ölçek puanı (99.64±22.17), tedavi sonrası (96.37±23.43), tedavinin beşinci günü ise (81.51±26.90) olarak kaydedilmiştir ölçümler arası fark istatistiksel olarak anlamlıdır. Kemoterapi alan hastaların fonksiyonel yaşam ölçeği ve alt alan ortalamaları arasındaki farkın nedeni bonferroni testi ile incelenmiştir; testlerin ikişerli karşılaştırmalarında ortalamalar arasında anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Betimsel istatistikler incelendiğinde birinci ölçmeden (tedavi öncesi) sonraki ikinci ölçme (tedavi sonrası) ve üçüncü ölçme (beşinci gün) testi ortalamalarında bir düşüş olmuştur (p=0.000). Sonuç ve Öneriler: Bu çalışma ile kanserli hastaların kemoterapiye bağlı bulantı kusmalarının fonksiyonel durumlarına olan etkisi belirlenmiştir. Bu çalışma sonucunda kanserli hastaların bulantı kusma deneyimlerinin fonksiyonel durumlarına etkisine ilişkin daha kapsamlı veri elde etmek için niteliksel çalışmalar yapılması önerilmektedir. Anahtar Kelimeler: Kanser, Kemoterapi, Fonksiyonel Durum, Bulantı ve Kusma