Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, Dahili Tıp Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Leyla Valiyeva
Danışman: Deniz Tuğcu
Özet:
Giriş: Pediatrik yaş grubu Hematolojik malignite ve onkolojik hastalık tanılı çocuklarda respiartuar virüsler önemli bir morbidite ve mortalite nedenidir.
Amaç: Bu çalışmada pediatrik yaş grubu hemato-onkolojik Malignite, Aplastik Anemi ve Konjenital Nötropeni tanılı hastalarda solunum yolu virüsleri enfeksiyon oranının belirlenmesi, klinik ve epidemiyolojik özelliklerinin belirlenmesi, bu viruslerin primer hastalık seyrini, tedavisini ne şekilde etkilediği göstermeyi amaçladık.
Gereç ve yöntem: Bu çalışmada Ağustos 2015 -Aralık 2018 tarihleri arasında İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Hematoloji- Onkoloji Bilim Dalına akut solunum yolu enfeksiyonu şikayeti ile başvuran Hemato- Onkolojik Malignite, Konjenital Nötropeni, Aplastik Anemi tanılı, viral solunum paneli alınan yaşı 5 ay ile 215 ay arasında değişen 97 hasta retrospektif olarak değerlendirildi. Viral solunum paneli testinde, hastalara ait burun sürüntü örnekleri EZ1® Virus Mini Kit V2.0 (48) (Germany) kiti ile EZ1 Advanced XL cihazında izolasyon işlemine alındı. RT-PCR aşaması ise FTD Respiratory pathogens 21 (fast- track diagnostic, Luxembourg) kiti kullanılarak Rotor-Gene Q (Germany) cihazında gerçekleştirildi. Alınan örneklerde Respiratuvar sinsitiyal virüs A/B, Adenovirüs, İnfluenza virüs tip A (H1N1, H3N2)/ B, Parainfluenza virüs tip 1,2,3,4, insan Rinovirüs, insan Metapneumovirüs A/B, insan Koronavirüs NL63, 229E, OC43, HKU1, insan Bocavirüsü analiz edildi.
İstatistiksel analizler için SPSS 22.0 ( Statistical Package for the Social Sciences) programı kullanıldı. Çalışma verileri değerlendirilirken tanımlayıcı istatistiksel metodlar (ortalama, standart sapma, medyan, frekans, oran, minimum, maksimum) kullanıldı. Nicel verilerin normal dağılıma uygunlukları Kolmogorov-Smirnov, Shapiro-Wilk testi ve grafiksel değerlendirmeler ile sınandı. Normal dağılım gösteren nicel verilerin iki grup karşılaştırmalarında Student t Test, normal dağılım göstermeyen verilerin iki grup karşılaştırmalarında ise Mann Whitney U testi kullanıldı. Nitel verilerin karşılaştırılmasında ise Pearson Ki-Kare testi, Fisher-Freeman-Halton Exact testi ve Fisher’s Exact test kullanıldı. p<0.05 olması istatistiksel açıdan anlamlı olarak değerlendirildi.
Bulgular: Çalışmaya 52 erkek (%53.6), 45 kız (%46.4) olmak üzere yaşları 5 ay- 215 ay (78.81±60.17 ay, medyan 60 ay) arasında değişen toplam 97 hasta alındı. En sık VSP poztifliği 5 ay ile 208 ay arasında görülmekte olup, ortalaması 85,49±61,73 ay (median=81 ay) olarak
vii
değerlendirildi. Hastaların %44.3 (n=43) kış ve %23.7 (n=23) sonbahar mevsiminde olmakla daha sık başvurmasına rağmen, VSP pozitifliği ilkbahar (n=43, %70) ve kış (n=22, %51,2) mevsiminde başvuran hastalarda daha çok görüldü. En sık görülen hRV virüsü ilkbahar ve kış mevsiminde en sık rastlandı. En sık primer hastalık Hematolojik maligniteler grubundan %61,9 (n=60) olan ALL (n=29 %29,9), 2.sıklıkta Hodgkin Lenfoma (n=11 %11,3) ve 3.sıklıkta Konjenital Nötropeni (n=9 %9,3) hastaları başvurdu. Viral solunum enfeksiyonu pozitifliği en sık ALL (n=16 %33,3), 2.sıklıkta ise aynı oranla Hodgkin Lenfoma (n=5 %10,5) ve Nöroblastomda (n=5 %10,5) görüldü. Hastaların VSP sonuçları incelendiğinde; %50.5’inin (n=49) pozitif (%38.1’inde (n=37) tekli virüs pozitiflği, %12.4’ünde (n=12) ise ko- enfeksiyon) ve %49.5’i (n=48) negatif olduğu görüldü. VSP sonuçlarına baktığımızda, hRV %22,4 (n=11) oranı ile en sık rastlanan virüs idi. Diğer virüslerin sıklık oranı RSV A/B (%14.2 n=7), Parainfluenza (%14.2 n=7), İnfluenza (%8,2 n=4), Koronavirüs (%8.2 n=4), Metapneumovirüs (%2.1 n=1), Mycoplasma pneumonia (%6.1 n=3) olarak sonuçlandı . Toplam 11 hastada görülen koinfeksiyonlar arasında hRV ve RSV A/B %63.6 ( n=7) oranda diğer virüslere en sık eşlik eden virüsler idi {hRV+RSV A/B(%6.1 n=3), hRV+Parainfluenza(%2.0 n=1), hRV+Koronavirus(%2.0 n=1), hRV+Bocavirus (%2,0 n=1), hRV+ Mycoplasma pneumonia (%2.0 n=1), RSV A/B+ Adenovirus (%2.0 n=1), RSV A/B+ Bocavirus (%6.1 n=3)}. Başvuran hastaların %15.5’i (n=13) relaps, %84.5’i (n=71) remisyonda idi. KT’nin çeşitli evrelerinde olan ve tedavisi bitmiş toplam 67 hastanın 36’sı (%53,7) indüksiyon, 21’i (%31,3) konsolidasyon, 6’sı (%8,9) idame ve 6’sı (%8,9) tedavisini bitirmiş hasta grupu idi. En sık VSP pozitifliği indüksiyon evresinde olan hastaların 19’unda (%28,3) görüldü. Koenfeksiyonun görüldüğü 12 hastanın 5’i (%41,6) indüksiyon evresinde olan hastalardı. Öksürük (n=59 %60.8) ve ateş (n=47 %48.5) hastaların en sık başvuru şikayeleri olmakla beraber hırıltı (n=17 %17.5), solunum sıkıntısı (n=11 %11.3), ishal/ kusma (n=9 %9.3) ve kas ağrısı (n=9 %9.3) eşlik etmekteydi. Ateşle başvuran hastaların %43,9’unda VSP pozitif sonuçlandı. Bu şimdiye kadar nedeni bilinmeyen birçok febril atak vakasının RVİ'den kaynaklanmış olabileceğini düşündürmektedir. Öksürükle başvuran hastaların %57,6’sında, solunum sıkıntısı ile başvuran hastaların %54,6’sında, hırıltı ile başvuran hastaların %52,9’sında VSP (+) idi. Hastalar arasında ÜSYE (%74,2 n=72) ASYE’ye göre %25.8’inde (n=25) daha sık rastlandı. Koenfeksiyonlarda ASYE görülme (%28,0 n=14) oranı, ÜSYE (%6,9 n=5) oranından daha yüksekti ve istatistiksel olarak anlamlı değerlendirildi (p=0.021). Hemogram ve biyokimya sonuçları incelendiğinde VRİ pozitif saptanan hastalarda nötropeni (%50,5) ve lenfopeni (%50,5) yüksek oranda görülmesine rağmen, VSP pozitifliği ile kıyaslandığında istatistiksel olarak anlamlı değerlendirilmedi. VSP pozitifliği olan hastaların
viii
(%50,5 n=49) %34,6’sı (n=17) viral solunum enfeksiyonu nedeniyle hastane yatışı gerekmiştir. Çalışmaya alınan hastaların %2’sinin (n=2) bakteriyel pnömoni (Mycoplasma pnemonia ve Pneumocystis jireovici), 5 yaşında Hepatoblastom tanısıyla takipli kız hasta kitle içine kanama ve 11 yaşında Periferik T hücreli lenfoma tanısıyla takipli kız hasta perikardiyal effüzyon, hemodiyofiltrasyon nedeniyle YBÜ ihtiyacı oldu. Kemoterapi süresi uzayan 7 olgunun tedavi uzama süreleri 4 ila 60 gün arasında değişmiştir (ortalama 19.29±20.69 ve medyan süresi 10 gündür). İzlem süresi boyunca hastalar arasında VRİ bağlı mortalite görülmedi.
Sonuç: Hematoloji ve onkoloji servislerinde hastaların takibi yapılırken bakteriyel ve fungal enfeksiyonlar kadar viral patojenlerin de hastalığın klinik seyrindeki önemi unutulmamalıdır. Bu hastaların, solunum yolu virüslerinin erken tanısı ile klinik iyileşmesinde fayda sağlamaktadır.
Anahtar kelimeler: akut solunum yolu enfeksiyonu, pediatrik hastalar, Hematoloji ve onkoloji, Malignite, Konjenital Nötropeni, Aplastik anemi