ŞARKÎ TÜRKİSTAN TARİHİ: METİN TENKİDİ, TÜRKİYE TÜRKÇESİ ve İNCELEME


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Türkiyat Araştırmaları Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ABDULLAH OĞUZ

Danışman: Ömer Kul

Özet:

ŞARKÎ TÜRKİSTAN TARİHİ: METİN TENKİDİ, TÜRKİYE TÜRKÇESİ ve İNCELEME

Abdullah OĞUZ

Doğu Türkistan tarihine ait eserler birkaç istisna hariç bölgeye yabancı ve tarih boyunca Türkistan bölgesinde siyasî ve askerî çıkarları olan toplulukların yazarları tarafından kaleme alınmıştır. Çalışmamızın temel amacı bu istisnaların en önemlilerinden biri olan Mehmet Emin Buğra’nın “Şarkî Türkistan Tarihi” adlı eserinin Türkiye Türkçesi’ne kazandırılması, eserin içerik, yöntem ve kapsam bakımından tenkitli incelenmesidir. Bu bağlamda eserin müellif el yazması dışında bugüne kadar basılan veya müellife atfedilen bütün nüshaları incelemiştir. Eserde geçen mekân, şahıs, devlet, olay ve tarihler diğer kaynaklarla karşılaştırılmıştır. Günümüz kriterlerini tam olarak karşılamasa da, müellifin elindeki imkânları en iyi şekilde kullanarak, ulaşabildiği kadar farklı kaynaklara (Türkçe, Arapça ve Farsça klasik eserler, batılı yazarların eserlerinin tercümeleri ile Cumhuriyetin ilk dönemine ait Türkçe eserler) müracaatla telif ettiği eser, Doğu Türkistan tarihi konusunda kapsamı, yöntemi ve içeriği bakımından çok önemli bir yere sahiptir. Ayrıca müellifin, 1930’lu yıllardaki millî bağımsızlık mücadelesinin liderlerinden olması hasebiyle yazdığı tarihin bizzat yapanı olması eseri benzersiz kılmaktadır. Bu eserin Türkiye Türkçesi’ne aktarılmasının Doğu Türkistan araştırmalarına ciddi katkı sağlayacağı inancındayız.


Anahtar Kelimeler: Şarkî/Doğu Türkistan, Mehmet Emin Buğra, Türk Tarihi, Çin İşgali