Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Fen Fakültesi Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: NARMİN AGHALAROVA
Danışman: Emine Şeküre Nazlı Arda
Özet:
Alerji dünya çapında yaygın bir hastalıktır ve görülme sıklığı giderek artmaktadır. İmmün
sistemi çeşitli şekillerde uyararak alerjik reaksiyonlara yol açan en önemli molekül grubu
proteinlerdir. Alerjen proteinler çeşitli kaynaklardan gelmektedir. En iyi bilinen kaynaklardan
biri aeroalerjen olan polenlerdir.
Polenlerdeki yaygın alerjenlerin tanımlanması ve biyoteknolojik yöntemlerle üretilmesi,
alerjinin moleküler mekanizmasını aydınlatmaya yönelik temel bilim çalışmaları için önemli
olduğu gibi, alerji tanı ve tedavisinde de gelişmelere yol açacağından güncel araştırma konuları
içinde yer almaktadır.
Bitkilerdeki spesifik olmayan lipit transfer proteinlerinin (nsLTP’ler), özellikle Akdeniz
ülkelerinde sıklıkla görülen polen ve gıda alerjilerine neden olduğu bilinmektedir. Polenlerde
bulunan nsLTP’lerin alerjenik özellikleri bitki türüne, coğrafi bölgeye ve çevresel koşullara
göre değişir. Alerjenitesinin yüksek olduğu bilinen Morus alba (akdut) polenindeki nsLTP
üzerine bir çalışma bugüne kadar yapılmamıştır.
ALERJENİK BİTKİ LİPİT TRANSFER PROTEİNİNİN BİYOTEKNOLOJİK
ÜRETİMİ
xiv
Bu çalışmanın temel amacı, gelecek çalışmalarda kullanmak üzere, M. alba polenindeki
nsLTP’yi biyoteknolojik olarak üretmektir.
Çalışmanın ilk aşamasında, M. alba polenlerinden total RNA izolasyonu yapıldı ve daha sonra
RT-PZR ile cDNA kütüphanesi oluşturuldu. cDNA kütüphanesindeki nsLTP geni uygun
primerler kullanılarak PZR ile çoğaltıldı ve Sanger DNA dizileme yöntemi ile gen dizisi
doğrulandı. nsLTP geni, uygun restriksiyon enzim kesim noktalarının dizilerini içeren primerler
kullanılarak PZR ile çoğaltıldı. PZR ürünü 6xHis etiketi taşıyan pQE-2 vektörüne klonlandı ve
ardından Escherichia coli BL21 (DE3) hücreleri bu vektörle transforme edildi. Transformant E.
coli hücreleri koloni PZR yöntemi ile seçildi.
Çalışmanın ikinci aşamasında, rekombinant nsLTP proteinini bol miktarda üretmek için
çalışma hacmi artırıldı ve transformant hücrelerdeki protein sentezi izopropiltiyo-β-Dgalaktopiranosid (IPTG) ile indüklendi. Hücre toplama ve parçalama işlemlerinin ardından
izole edilen total proteinler, histidin etiketli nsLTP’nin saflaştırılması için immobilize metal
afinite kromatografisi (IMAC) sistemine yüklendi. İmidazol ile elüe edilen rekombinant
proteinin miktarı bişinkoninik asit (BCA) yöntemiyle belirlendi. nsLTP’yi izlemek ve IgE
bağlama kapasitesini, M. alba polen alerjisi olan hastaların serumlarıyla Western blotlama
yaparak test etmek için elektroforetik ayrımlar ve analizler yürütüldü.
Sonuç olarak doğal protein gibi alerjenik özelliklere sahip, yüksek miktarda, saf rekombinant
nsLTP başarıyla üretildi.
Bu çalışmada elde edilmiş biyteknolojik ürün, LTP’lerin alerji gelişimindeki rolünü daha iyi
anlamak için yürütülecek ileri temel ve klinik çalışmalarda kullanılabilir. Ayrıca gelecekte,
özgün alerji tanı ve tedavi stratejilerinin ve araçlarının bir parçası olabilir.