Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BÜŞRA GÜLŞEN
Danışman: Sıdıka Toker
Özet:
Favipiravir, 2019 yılında başlayıp halen tüm dünyada devam etmekte olan Covid-19 salgınında tedavi edici olarak kullanılan ilaç etken maddelerinden biridir. Yapılan literatür araştırmalarında bu etken maddenin ve safsızlıklarının tablet formundaki farmasötik preparatlarda tayinini detaylı bozundurma çalışmaları ile destekleyecek şekilde oluşturulmuş bir HPLC yöntemine rastlanmamıştır. Bu tez çalışmasında bu amaca hizmet edecek şekilde favipiravir ve safsızlıklarının yanyana analizi için bir analiz yöntemi geliştirilmiş ve yöntemin validasyonu gerçekleştirilmiştir.
Geliştirilen yöntemde sabit faz olarak Kinetex® EVO C18 (250 x 4.6 mm, 5 μm, 100Å) kolonu; hareketli faz olarak ise 10 mM KH2PO4 tamponu (pH = 3.0) ve asetonitrilin hacimce 90:10 oranındaki karışımı kullanılmıştır. Kromatografik ayırmalar 30 oC kolon fırını sıcaklığında gerçekleştirilmiş ve maddeler UV-Görünür alan dedektörü ile 222 nm’ dalga boyunda 0.5 ml/dakika akış hızı ile izlenmiştir. 25 dakikada tamamlanan analizde Favipiravir alıkonma zamanı yaklaşık 9. dakikada; alkali, asidik, oksidatif koşullarda oluşan majör safsızlıkların alıkonma zamanları ise yaklaşık 4. 5. 7. ve 12. dakikalarda (RRT 0.51, 0.54, 0.76, 1.31) gözlenmiştir.
Yöntemin validasyon bulgularında, doğrusallık gösterdiği aralık 0.00003 – 0.00075 mg/ml, kantitatif tayin sınırı (LOQ) 0.00003 mg/ml, teşhis edebilme alt sınırı (LOD) 0.00001 mg/ml olarak elde edilmiştir. Güniçi ve günler arası tekrarlanabilirlik çalışmalarında elde edilen yüzde bağıl standart sapma değerleri (%RSD) sırasıyla %0.17 ve %0.28, ortalama geri kazanım değeri ise %99.46 olarak saptanmıştır.
Validasyonu tamamlanan bu yöntem Favipiravir’in yüksek sıcaklık, nem ve fotodegradasyon gibi stres koşullarında artış gösteren olası tüm bozundurma safsızlıklarının tablet formundan tayinine başarıyla uygulanmıştır. Geliştirilen yöntem özellikle hız ve kolaylık açısından Covid-19 salgınının tedavisinde kullanılan bu ilacın sanayideki rutin analizleri için son derece uygundur.