Çanakkale Cephesinde Alman bahriyeliler

---

Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edebiyat Fakültesi Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: YUSUF ZİYA ALTINTAŞ

Danışman: Ali Fuat Örenç

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Osmanlı Devleti'nin Birinci Dünya Savaşı'na dâhil olmasıyla Çanakkale Boğazı, İtilaf devletlerinin birincil hedefi olmuştur. Bunun ana sebebi başkent İstanbul'un ele geçirilmesi ve Osmanlı Devleti'nin bir an önce savaş dışı bırakılmasıydı. Bu sayede Alman İmparatorluğu önemli bir müttefikini, Osmanlı Devleti'ni kaybedecek, tarafsız Balkan devletleri İtilaf devletlerine katılacak ve Alman-Avusturya ittifakı Avrupa içinde kıstırılarak mağlup edilecekti. İtilaf devletlerinin bu hedefe ulaşmalarının önündeki en önemli engel Çanakkale Boğazı'nın geçilmesiydi. Osmanlı-Alman ittifakı ise Almanya'nın kendi tarafında savaşa dâhil olan Osmanlı Devleti'ni koruma altına almasını öngörmekteydi. Ayrıca Avrupa cephelerinde savaşın ilk aylarındaki olumsuz gidişat dolayısıyla Çanakkale Boğazı'nın savunulması Alman İmparatorluğu için de hayati bir mesele hâline gelmişti. Bu genel tabloya bakıldığında Almanya'nın, Çanakkale Boğazı'nın savunmasında etkin olması beklenen bir durumdur. Savaşın ilk yılı olması ve Balkanlar üzerinden iki müttefik arasındaki bağlantının sağlanamamış olması ise bu etkinliğin kısıtlı kalmasının başta gelen nedenidir. Bununla birlikte Alman ordu ve donanma mensupları, sayıca öne çıkmasalar da Çanakkale Boğazı'nın savunması için organize edilen askerî birimlerde, bilhassa komuta düzeyinde etkili konumlarda görev almışlardır. Ağırlıklı olarak Alman kaynaklarının kullanıldığı bu çalışmada öncelikle Alman İmparatorluğu açısından Osmanlı Devleti ile yapılan ittifakın gerekliliği ve Çanakkale Boğazı'nın önemi ortaya konulmuştur. Daha sonra Çanakkale Cephesindeki Alman etkinliği, Boğazın denizden saldırılara karşı savunulması için görevlendirilen Alman bahriyeliler merkeze alınarak incelenmiştir. Bir kısmı Boğaz savunmasında bir kısmı Osmanlı Donanmasında görev alan Alman bahriyelilerin, Boğaz savunmasına yönelik hazırlık sürecinden başlayarak Çanakkale deniz muharebelerindeki etkileri ve ayrıca kara muharebelerine katkıları savaşın bütünü içerisindeki müttefiklik ilişkisi bağlamında incelenmiştir.