Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Su Ürünleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Fardowsa Mohamud Wehliye
Danışman: Benal Gül
Özet:
Somali, Afrika kıtasının en doğusunda, Hint Okyanusu’nun
kıyısında ve kuzeyde Kızıldeniz'in, Aden Körfezi ile birleştiği yerde bulunur. Somali’nin
3330 km uzunluğunda bir kıyı şeridine sahiptir. Somali’de balıkçılık yapısı
geleneksel kıyı balıkçılığı niteliğindedir ve yıllık deniz balıkçılığı üretimi FAO
tarafından 30.000 ton olarak tahmin edilmektedir (FAO, 2005a). Somali
balıkçılık sektörü, uzun süredir gelişmemiş olduğundan dolayı, potansiyelini
büyük ölçüde kullanamamaktadır. Bununla birlikte, kıyı ve açık deniz balık
üretimi, balık unu ve balık yağı endüstrileri, konserve fabrikaları, balık
işleme tesisleri ve balıkçılık altyapısı açısından önemli yatırım potansiyeline
sahiptir. Bu potansiyelin yeterince kullanımı için farklı ülkelerle yapılacak
iş birlikleri oldukça önemlidir.
Somali’nin Osmanlı İmparatorluğu ile başlayıp Türkiye
Cumhuriyeti ile devam eden ilişkileri, her ülkeye ticari ve siyasi açıdan pek
çok kapı açmıştır. Türkiye Cumhuriyeti ile Somali Federal Cumhuriyeti arasında güvenlik,
sağlık, eğitim ve tarım konusunda iş birlikleri mevcut olup, balıkçılık
konusunda iş birliğine yönelik “Balıkçılık ve Kültür Balıkçılığı Mutabakat
Zaptı” 12 Ocak 2018 tarihinde imzalanmıştır. Türkiye Cumhuriyeti ve Somali
Federal Cumhuriyeti arasında 1 Temmuz 2021 tarihinde imzalanan hibe antlaşması
5 Ağustos 2021 tarihinde resmî gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu,
Türkiye ile Somali arasındaki balıkçılık iş birliğinde önemli bir adımdır.
Türkiye devleti ve yatırımcıları, Somali balıkçılık altyapısının yeniden
inşasında önemli bir rol oynayabilir ve Somali'deki balıkçılık endüstrisinin
gelişimini destekleyebilir.
Bu
çalışmanın amacı, Somali Federal Cumhuriyeti ve Türkiye Cumhuriyeti arasındaki balıkçılık
iş birliği mutabakatı kapsamında, Türkiye Cumhuriyeti’nin Somali'nin deniz
kaynaklarının sürdürülebilir bir şekilde kullanılmasına nasıl katkı sağlayabileceğini
öngörmektir. Çalışma süresince literatür taraması, resmî belgelerin incelenmesi
ve ilgili ülkelerin bakanlıklarından bilgi notu temini, ulusal birçok kurum ve
kuruluşun veri tabanlarından veri ve rapor temini yolu ile bilgi ve belge
toplanmıştır. Elde edilen veriler ile öncelikle Somali deniz kaynakları ve
balıkçılığı değerlendirilmiş, daha sonra bölgede iş birliği kapsamında
yapılabilecek yatırım, düzenleme ve teşvikler ile ilgili öngörüler sunulmuştur